مداخله در مدیریت منابع بغداد

متنوع‌سازی منابع

بغداد در راستای تلاش‌های خود برای افزایش ظرفیت برق و تنوع‌بخشی به منابع سوخت، مذاکرات رسمی با شرکت‌های بین‌المللی متخصص برای ایجاد یک سکوی شناور جهت واردات گاز طبیعی مایع (LNG) را آغاز کرد که با هدف حل بحران برق عراق است.

این برنامه جدید که به عنوان یک پروژه راهبردی توصیف شده است، با هدف پاسخگویی به تقاضای فزآینده نیروگاه‌ها و تضمین پایداری شبکه ملی برق اجرا می‌شود که از کسری قابل توجه بین تولید و مصرف رنج می‌برد. وزارت نفت این کشور اعلام کرد که از شش شرکت بزرگ بین‌المللی دعوت کرده است تا پیشنهادات فنی و تجاری خود را برای این پروژه ارائه دهند. پس از ارزیابی کامل، تنها دو شرکت که پیشنهادات دقیقی ارائه کرده بودند، از نظر فنی و تجاری واجد شرایط شدند. البته، به موازات مذاکرات، این وزارتخانه اعلام کرد که شرکت‌های ملی آن، به نمایندگی از شرکت گاز جنوب و شرکت پروژه‌های نفتی، چندین پروژه زیرساختی حیاتی را به اتمام رسانده‌اند که شامل: نخست؛ خط لوله ۴۰ کیلومتری با قطر که آماده دریافت گاز است. دوم؛ یک خط لوله ۴۵ کیلومتری از محمودیه به نیروگاه بسمایه در مدت زمان بی‌سابقه‌ای برای انتقال گاز وارداتی و بهره‌برداری از این نیروگاه تکمیل شد. این پروژه‌ها جدیت دولت را در غلبه به بحران‌های مکرر برق و تأمین زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از فعالیت نیروگاه‌ها تأیید می‌کنند.

چشم‌انداز واردات گاز از ترکمنستان

به نظر می‌رسد پروژه‌های فوق نتواند به نتهایی نیاز گازی عراق را برطرف کنند، از همین روی این کشور نیاز به واردات خواهد داشت که در این راستا مذاکراتی را با ترکمنستان و آذربایجان نیز انجام داده است که ایران می‌تواند در ترانزیت آن به ویژه با ترکمنستان نقش راهبردی داشته باشد. باید توجه داشت که این معامله برای ترکمنستان نیز بسیار مهم است زیرا به دنبال بازارهای جدیدی برای گاز مازاد خود است. در این راستا و در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۴، وزارت برق عراق قراردادی با ترکمنستان برای تأمین گاز عراق به میزان حداکثر ۲۰ میلیون متر مکعب در روز امضا کرد. در این قرارداد آمده بود که شرکت سوئیسی لوکستون انرژی، گاز ترکمنستان را از طریق شبکه خط لوله ایران و با استفاده از مکانیسم سوآپ برای تسهیل حمل و نقل، به عراق عرضه خواهد کرد. در واقع، بغداد با امضای قراردادهای جدید با ترکمنستان به تنوع‌بخشی به منابع خود روی آورده است. به گفته کارشناسان، عراق دارای ذخایر گازی وسیع و دست نخورده‌ای است، اما به جای توسعه این منابع، به راه‌حل‌های خارجی پرهزینه‌ای متوسل می‌شود که بر اقتصاد آن تأثیر می‌گذارد و وابستگی به منابع خارجی را افزایش می‌دهد.

آن‌ها خاطرنشان می‌کنند که عراق مقادیر زیادی گاز همراه با استخراج نفت تولید می‌کند، اما از آن استفاده بهینه نمی‌کند، زیرا بخش بزرگی از آن در طول عملیات تولید سوزانده می‌شود. یعنی در کنار مشکلات فنی و سیاسی در صادرات گاز ترکمنستان به عراق از طریق ایران، واردات گاز از ترکمنستان علاوه بر قیمت خرید گاز به دلیل هزینه‌های حمل و نقل و ترانزیت، هزینه‌های هنگفتی را برای کشور به همراه خواهد داشت. از همین روی، منتقدان می‌گویند عراق می‌تواند این بودجه را به سمت سرمایه‌گذاری‌های داخلی برای توسعه میادین گازی محلی و ایجاد زیرساخت‌هایی برای تولید گاز هدایت کند. به باور آن‌ها، دولت باید سیاست‌های واردات گاز خود را مورد بازنگری قرار دهد و استراتژی‌های روشنی را برای توسعه بخش محلی جهت دستیابی به خودکفایی تدوین کند. همچنین، نباید از دخالت‌های ایالات متحده در پروژه‌های با حضور ایران را نیز فراموش کرد. همه این موارد باعث شد تا واردات گاز ترکمنستان تاکنون محقق نشود و این کشور کماکان با بحران برق مواجه شود. لازم به توضیح است که براساس توافق اولیه، قرار بود ترکمنستان تا ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز به ایران ارسال تا ایران نیز به نوبه خود آن را به عراق صادر کند.