غربالگری سلامت؛ گامی برای پیشگیری از سالمندی زودرس زنان

به گزارش صبح ساحل، سیدحسن موسوی چلک، معاون سلامت اجتماعی بهزیستی در جلسه وبیناری اجرای طرح غربالگری سلامت جسمی زنان سرپرست خانوار بیان داشت: بر اساس بررسی‌های انجام شده، ۱۱ درصد از زنان سرپرست خانوار به بیماری‌های مزمن مبتلا هستند و از آنجا که بخش عمده این زنان مادر هستند، سازمان بهزیستی با همراهی وزارت بهداشت اجرای طرح غربالگری سلامت جسمی را برای زنان سرپرست خانوار جامعه هدف در دستور کار قرار داده است.

وی ادامه داد: اجرای طرح غربالگری سرطان می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از سالمندی زودهنگام زنان سرپرست خانوار داشته باشد، چراکه این قشر به دلیل اشتغال در کارهای سخت و تحمل فشارهای متعدد زندگی، بیش از سایرین در معرض پیری زودرس قرار دارند.

معاون سلامت اجتماعی بهزیستی افزود: معمولاً اقدامات بین‌بخشی درون یک سازمان سخت است و زمانی که این همکاری‌ها فرابخشی می‌شود، اجرای کار دشوارتر خواهد شد، با این حال، اجرای پروژه‌هایی مانند غربالگری زنان سرپرست خانوار فرصتی ارزشمند است که با همکاری وزارت بهداشت محقق می‌شود، این وزارتخانه در اجرای چنین پروژه‌هایی تجربه بالایی دارد و همین موضوع امیدواری ما را برای پیشبرد کار افزایش می‌دهد.

موسوی چلک تصریح کرد: در سازمان بهزیستی همگرایی خوبی میان حوزه‌های مختلف وجود دارد و لازم است شیوه اجرای پروژه‌ها مرور و توافق شود تا بتوان از ظرفیت یکدیگر به شکل مؤثر استفاده کرد و برداشت‌های یکسانی در مسیر کار داشت.

ضرورت رصد مراحل غربالگری سلامت زنان سرپرست خانوار

معاون سلامت اجتماعی بهزیستی گفت: از هم‌اکنون باید مستندسازی پروژه‌ها را آغاز و نقاط قوت و ضعف را ثبت کنیم تا پس از پایان پروژه، تجربه‌ها از بین نرود، همچنین درس‌آموخته‌ها باید به تدریج نوشته شود، جامعه هدف ما مشخص است و شامل ۲۸۴ هزار زن سرپرست خانوار است که برخی از آنان از قبل مشکلاتی در حوزه سلامت داشته‌اند و در ادامه باید به سنجش سلامت سایر افراد نیز پرداخته شود.

موسوی چلک افزود: تعریف نظام ارجاع ضروری است به‌طور مثال اگر پرونده‌ای به مرکز مثبت زندگی ارجاع شد، مشخص باشد که در چه مرحله‌ای باید به کدام بخش ارجاع داده شود، این موضوع نیازمند گزارش‌گیری مستمر در ستاد است.

وی خاطرنشان کرد: لازم است با شریک بیرونی نیز توافق زمانی برای مرور روند کارها داشته باشیم چراکه ممکن است در برخی مراحل، امور به خوبی پیش نرود و نیاز به پیگیری از سوی وزارت بهداشت باشد، پیش از آغاز جدی برنامه نیز باید جلسات مشترکی میان رؤسای دانشگاه‌های علوم پزشکی یا معاونان بهداشت با مدیران کل بهزیستی استان‌ها یا معاون سلامت و مراکز مثبت زندگی برگزار و جدول زمانی مشخصی برای مراحل پیشرفت کار تهیه شود.

موسوی چلک اظهار کرد: تدوین شیوه‌نامه مشترک ضروری است تا مشخص شود هر استان در کدام مرحله قرار دارد و مسیر اجرای پروژه به‌طور روشن ترسیم شود، همچنین باید روند اجرای مراحل به‌طور مستمر رصد شود، من خوش‌بین هستم که این اقدام فرصتی مهم برای ارتقای کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار فراهم خواهد کرد.

وی تأکید کرد: همکاران مجری باید ضوابط بیماران خاص را در قالب پاورپوینت دریافت کنند تا مددکاران استان‌ها بدانند فرد چگونه می‌تواند تقاضای خود را ثبت کند و اطلاعات لازم را در اختیار او قرار دهند تا انگیزه کافی برای درمان و پیگیری داشته باشد.

موسوی چلک گفت: وظیفه ما غربالگری و تشخیص است، اما باید زنان سرپرست خانوار را راهنمایی کنیم که برای درمان چگونه مراجعه کنند، در نهایت، اقدام برای درمان بر عهده خود افراد خواهد بود.

ارتقای کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار در پی اجرای غربالگری

در ادامه مریم خاک‌رنگین مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده سازمان بهزیستی کشور در این وبینار گفت: در حوزه سلامت زنان سرپرست خانوار وضعیت مناسبی نداریم و اجرای این غربالگری دو نتیجه خواهد داشت؛ نخست ارتقای کیفیت زندگی زنان و دوم کاهش هزینه‌های سربار شبکه درمان را در پی خواهد داشت، هرچه بیماری‌ها زودتر شناسایی شوند و اقدامات پیشگیرانه سریع‌تر انجام گیرد، هزینه‌ها کمتر و دستاوردها بزرگ‌تر خواهد بود.

وی افزود: تجربه‌های جهانی نیز مؤید اهمیت غربالگری است، به طور مثال، در کشور کانادا اجرای برنامه‌های غربالگری موجب شد مرگ و میر ناشی از سرطان‌های مربوط به زنان در جامعه تا ۵۰ درصد کاهش یابد، زنان سرپرست خانوار اغلب نقش مادری در خانواده دارند و سلامت آنها برای پایداری خانواده حیاتی است و بروز بیماری می‌تواند فشارهای اقتصادی سنگین و شکنندگی خانواده را به همراه داشته باشد.

خاک‌رنگین ادامه داد: غربالگری زنان سرپرست خانوار در گذشته به صورت پایلوت در برخی استان‌ها اجرا شده بود و نتایج خوبی به دست آمد همچنین وزارت بهداشت تجارب ارزشمندی در این زمینه دارد و با تشکیل جلسات مستمر و تبادل تجربه، کمک می‌کنیم تا استان‌ها از ظرفیت‌های یکدیگر آشنا شده و بتوانند آنها را فعال کنند.

وی تصریح کرد: سال گذشته هزار و ۱۱۱ زن سرپرست خانوار برای پیگیری درمان ارجاع شدند که گزارش‌های آن به ما رسید و توانستیم در تعامل با وزارت بهداشت، روند همکاری‌های بین‌بخشی را تسهیل کنیم.

خاک رنگین گفت: فرم مشترکی میان سازمان بهزیستی و شبکه بهداشت تدوین شده است و ثبت داده‌ها باید به طور جدی پیگیری شود، طرح غربالگری، مقدمه‌ای برای تعریف سایر برنامه‌ها برای ارتقای کیفیت زندگی زنان سرپرست خانوار است، وجود پایگاه داده‌های سلامت به ما کمک می‌کند تا وضعیت بیماری‌های مزمن و شرایط سلامت این گروه را بهتر بشناسیم.

نیاز به خدمات تکمیلی بیمه‌ای برای زنان سرپرست خانوار

مدیرکل دفتر توانمندسازی زنان و خانواده بهزیستی افزود: بیمه زنان سرپرست خانوار اکنون رایگان است اما پوشش بیمه سلامت برای بسیاری از بیماری‌ها به‌ویژه داروهای مورد نیاز، کافی نیست و به خدمات تکمیلی بیشتری نیاز داریم، آمارهای به دست آمده می‌تواند زمینه گسترش خدمات حمایتی و درمانی برای زنان سرپرست خانوار را فراهم کند.

خاک‌رنگین گفت: علاوه بر اقدامات درمانی، برنامه‌های آموزشی روانی و اجتماعی برای توانمندسازی مددکاران در ارتباط با زنان مبتلا به سرطان طراحی شده است تا خدمات به زنان سرپرست خانوار با کیفیت و اثربخشی بیشتری ارائه شود.

استقبال مردم از خدمات خانه‌های بهداشت مطلوب نیست

همچنین مهشید احمدیان رئیس اداره مدیریت برنامه‌های مرکز مدیریت شبکه معاونت بهداشت در این وبینار گفت: وزارت بهداشت در نظام مراقبت بهداشتی اولیه، خانه‌های بهداشت را در سراسر کشور مستقر کرده و دسترسی گسترده‌ای به جامعه دارد اما استقبال مردم از خدمات ما به میزان مطلوب نیست.

وی اضافه کرد: برای همه گروه‌های سنی بسته‌های خدمتی تعریف شده است و زنان سرپرست خانوار، صرف‌نظر از سن، مشمول یک بسته خدمتی ویژه هستند در این چارچوب، غربالگری سرطان پستان، کولون و دهانه رحم در دستور کار قرار دارد و خدمات براساس سن افراد و اطلاعات ثبت‌شده در سامانه پرونده بهزیستی در خانه‌های سلامت ارائه می‌شود.

ارائه خدمات درمانی به فرزندان زنان سرپرست خانوار

احمدیان تصریح کرد: اگرچه تمرکز تفاهم‌نامه بر موضوع سرطان است اما بسته‌های خدمت برای تمامی گروه‌های سنی وجود دارد، به این ترتیب، وقتی زنان سرپرست خانوار به مراکز ما مراجعه می‌کنند، می‌توانند فرزندان یا اعضای خانواده خود را نیز همراه بیاورند تا بسته خدمات متناسب با سن آنها هم ارائه شود، به‌عنوان نمونه، غربالگری دیابت، فشار خون و چربی خون برای افراد بالای ۳۰ سال به صورت رایگان انجام می‌شود.

وی ادامه داد: در حوزه سلامت روان و اجتماعی نیز خدماتی مانند مشاوره درباره روابط همسران و مراقبت از کودکان ارائه می‌شود، همچنین کارشناسان تغذیه و روان‌شناسان بالینی در مراکز حضور دارند تا زنان سرپرست خانوار از تمامی خدمات مرتبط به‌طور رایگان بهره‌مند شوند، وقتی مددجویان به مراکز ما مراجعه می‌کنند، کل بسته خدمت متناسب با نیازشان ارائه خواهد شد البته ممکن است این فرایند بیش از یک جلسه به طول انجامد و نیازمند مراجعات متعدد باشد.

احمدیان گفت: هدف‌گذاری ما این است که تا پایان امسال، خدمات به ۵۰ درصد جمعیت هدف ارائه شود، این اقدام موجب تأمین سلامت زنان سرپرست خانوار، کاهش هزینه‌های درمان و ارتقای سلامت مادران خواهد شد که از ارزش بالایی برخوردار است، اول زمستان باید گزارش پیشرفت کار ارائه شود تا در صورت عقب‌ماندگی، اقدامات مداخله‌ای لازم انجام گیرد.