تثبیت وجهه صلح‌بان نمایشی

طرح آمریکا در ابتدا شامل ۲۸ بند بود و بر اساس مذاکرات بین استیو ویتکوف، فرستاده ترامپ، و کریل دمیتریف، دستیار کرملین، و بنا به گزارش‌ها با نظر رستم عمروف، رئیس شورای امنیت اوکراین، تدوین شده بود. این پیشنهاد شامل واگذاری سرزمین‌های اشغالی توسط روسیه می‌شد و محدودیت‌هایی برای اندازه ارتش اوکراین اعمال می‌کرد و به همه شرکت‌کنندگان در درگیری به دلیل جنایات جنگی عفو عمومی می‌داد. یکی از بندها تصریح می‌کند که کیف در صورت «حمله» اوکراین به روسیه، تضمین‌های امنیتی نامشخص واشنگتن را از دست می‌دهد. زلنسکی روز جمعه گفت که این کشور با یکی از سخت‌ترین لحظات تاریخ خود روبرو است و مجبور است بین «از دست دادن عزت خود یا از دست دادن یک متحد کلیدی» یکی را انتخاب کند.

مواضع متناقض واشنگتن

ترامپ که با وعده پایان سریع جنگ به قدرت بازگشت، سیاست آمریکا را از حمایت قاطع از کیف به سمت پذیرش برخی از توجیهات روسیه برای حمله 2022 تغییر جهت داده است.

نشست شتاب‌زده ترامپ با رئیس‌جمهور روسیه در آلاسکا در ماه اوت، نگرانی‌هایی را در مورد آمادگی واشنگتن برای پذیرش بسیاری از خواسته‌های روسیه ایجاد کرد، اما در نهایت منجر به فشار بیشتر واشنگتن بر روسیه شد. وقتی ترامپ هفته گذشته یک طرح صلح ۲۸ ماده‌ای ارائه داد و تهدید کرد که اگر کیف تا پنجشنبه ۲۷ نوامبر با آن موافقت نکند، کمک‌های نظامی را مسدود خواهد کرد، اوکراینی‌ها احساس کردند که به آنها خیانت شده است.

اگرچه واشنگتن بعداً اعلام کرد که این مهلت «سیال» است. یک تحلیلگر ساکن کیف گفت، طرح ترامپ شبیه فهرست آرزوهای کرملین است، با بندهای کوتاه و مبهم که تضمین‌های امنیتی کمی برای اوکراین فراهم می‌کند.

این طرح ۲۸ ماده‌ای بیان می‌کند که اوکراین باید کل کریمه، لوهانسک و دونتسک را به روسیه واگذار کند، با وجود اینکه اوکراین هنوز یک سوم از دونتسک را کنترل می‌کند. خرسون و زاپوریژژیا در امتداد خطوط درگیری موجود مسدود خواهند شد. ارتش اوکراین که در حال حاضر تقریباً ۸۸۰ هزار نیرو دارد، به ۶۰۰ هزار نفر کاهش خواهد یافت. بخشی از دارایی‌های مسدود شده روسیه صرف بازسازی اوکراین خواهد شد. این سند می‌گوید اوکراین اجازه پیوستن به ناتو را نخواهد داشت، اما واجد شرایط پیوستن به اتحادیه اروپا خواهد بود. همچنین انتخابات باید ظرف ۱۰۰ روز در اوکراین برگزار شود.

اما روسیه چه چیزی را واگذار می‌کند؟ تقریباً هیچ چیز. این طرح می‌گوید دارایی‌های مسدود شده روسیه به بازسازی اوکراین کمک خواهد کرد، اما مسکو هرگز قرار نبود آن پول را پس بگیرد. در همین حال، روسیه پاداش‌های بیشتری دریافت می‌کند: پذیرش مجدد در گروه هشت؛ ادغام مجدد در اقتصاد جهانی؛ مذاکرات برای لغو مرحله‌ای تحریم‌ها؛ و همکاری با آمریکا در زمینه انرژی، زیرساخت‌ها، هوش مصنوعی و عناصر خاکی کمیاب.

این طرح به کرملین مصونیت کامل از پیگرد قانونی می‌دهد و احکام دادگاه کیفری بین‌المللی برای پوتین و مقامات ارشد او را لغو می‌کند. در ادامه دولت‌های اروپایی یک پیشنهاد متقابل ارائه دادند که به گفته خبرگزاری رویترز، جنگ را در امتداد خطوط مقدم فعلی متوقف می‌کند، بحث‌های ارضی را به تعویق می‌اندازد و به اوکراین تضمین امنیتی آمریکا مشابه تعهدات دفاعی متقابل ناتو اعطا می‌کند. روسیه نسخه اروپایی را کاملاً رد کرد. نسخه جدید پیش‌نویس که در ژنو روی آن کار شده بود، منتشر نشده است. زلنسکی گفته است قصد دارد درباره مسائل حساس مربوط به طرح صلح آمریکا با ترامپ گفتگو کند. او گفت: «پس از ژنو، نکات کمتری وجود دارد، دیگر ۲۸ ماده نیست» پس از آن، این طرح به روسیه ارائه خواهد شد. کرملین اعلام کرده که هنوز طرح صلح اصلاح‌ شده را ندیده است.

خطوط قرمز اوکراین و اروپا در مذاکرات صلح چیست؟

طرح صلح آمریکا برای پایان دادن به جنگ، اوکراین را ملزم به تسلیم چندین قلمرو در منطقه دونباس که روسیه به خاک خود ضمیمه کرده است، می‌کند، چیزی که برای کیف خط قرمز بوده و به طور بالقوه قانون اساسی آن را نقض می‌کند. اتحادیه اروپا نیز در جریان مذاکرات روز یکشنبه در ژنو، سه خط قرمز را تعیین کرد. اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در بیانیه‌ای گفت که «مرزهای اوکراین را نمی‌توان با زور تغییر داد». فون در لاین افزود: «دوم، به عنوان یک کشور مستقل، نمی‌توان محدودیت‌هایی برای نیروهای مسلح اوکراین اعمال کرد که این کشور را در برابر حملات آینده آسیب‌پذیر کند و در نتیجه امنیت اروپا را نیز تضعیف کند». رئیس اتحادیه اروپا در پایان گفت: «سوم، محوریت اتحادیه اروپا در تأمین صلح برای اوکراین باید کاملاً منعکس شود. اوکراین باید آزادی و حق حاکمیت برای انتخاب سرنوشت خود را داشته باشد. آنها یک سرنوشت اروپایی را انتخاب کرده‌اند» و افزود که این با بازسازی و ادغام اوکراین در بازار واحد اروپا و پایگاه صنعتی دفاعی آغاز می‌شود.

طرح صلح ترامپ امنیت اروپا را تضعیف می‌کند

طرح ترامپ، برای پایان دادن به جنگ روسیه، به دلیل تحمیل مؤثر شرایط کرملین برای تسلیم اوکراین، مورد انتقاد قرار گرفته است. اما تحلیلگران و دیپلمات‌ها معتقدند که این طرح همچنین تهدیدی مستقیم برای معماری امنیتی اروپا محسوب می‌شود. در این طرح اوکراین باید قلمرو خود را واگذار کند، اتحادهای خود را محدود کند و ارتش خود را به شدت کاهش دهد، شرایطی بسیار گسترده‌تر از هر پیشنهادی که در دوره‌های قبلی مذاکرات مورد بحث قرار گرفته است. این طرح ضربه بزرگی به اصولی است که امنیت اروپا بر اساس آنها بنا شده است، مانند حاکمیت قانون، حق کشورهای مستقل برای ورود به اتحادها و ممنوعیت تغییر مرزها با زور. در هسته اصلی این چارچوب یک امتیاز ارضی گسترده وجود دارد که می‌تواند سابقه خطرناکی ایجاد کند. اوکراین کل منطقه دونباس در شرق کشور-هم مناطق تحت اشغال روسیه و هم بخش‌هایی که هنوز تحت کنترل نیروهای اوکراینی هستند-را تسلیم خواهد کرد. طبق این طرح، نیروهای اوکراینی از این مناطق باقی‌مانده عقب‌نشینی خواهند کرد و سپس این مناطق به عنوان منطقه غیرنظامی تعیین خواهند شد. «برای منطقه، برای کل جهان، این نشان خواهد داد که می‌توان قوانین بین‌المللی را نادیده گرفت».

نکات نادیده گرفته شده در طرح صلح ترامپ

فراتر از خود امتیازات، نگرانی‌هایی در مورد چگونگی ایجاد این پیشنهاد وجود دارد: نه کیف و نه متحدان اروپایی در تهیه پیش‌نویس این طرح شرکت نداشتند. تصمیمی برای این کشورها بدون حضور آنها در پای میز مذاکره!

طرح اولیه ترامپ، اوکراین را در موقعیت بسیار سختی قرار داده و امتیازاتی را به ولادیمیر پوتین می داد که روسیه تاکنون در میدان نبرد نتوانسته به دست آورد. درست است که روسیه اخیراً پیشرفت‌هایی داشته است و اوکراین فاقد نیرو و قدرت آتش برای بازپس‌گیری تمام سرزمین‌های از دست رفته از سال ۲۰۲۲ است، چه برسد به کریمه. اما ارتش اوکراین در شرف فروپاشی نیست و پوتین نیز به هدف اصلی خود نزدیک نیست یعنی فتح چهار استان اوکراینی لوهانسک، دونتسک، خرسون و زاپوریژژیا. روسیه فقط لوهانسک را به طور کامل کنترل می‌کند. این جنگ می‌تواند تا تابستان ادامه یابد. تا آن زمان، نیروهای پوتین به اندازه‌ای که نیروهای استالین با آلمان نازی جنگیدند، با اوکراین جنگیده‌اند. تمام این طرح‌ها فقط با هدف پایان دادن به این جنگ در اسرع وقت توسط ترامپ و تثبیت وجهه نهایی او به عنوان یک صلح‌بان، طراحی شده‌اند. آن هم زمانی که فهرست خواسته‌های مسکو بدون در نظر گرفتن مواضع کیف یا اتحادیه اروپا را منتشر می‌کند. اما با وجود خوش‌بینی‌ها برای پایان جنگ، روسیه تأکید دارد که اجازه نخواهد داد هیچ توافقی بیش از حد از اهداف حداکثری خود فاصله بگیرد.

روزنامه صبح ساحل