مکانیزم ماشه، سنگ قبر برجام

ابتدا باید بدانیم قطعنامه‌هایی که ما را ذیل فصل هفتم قرار داده اگرچه به سردمداری غرب و در راس آن آمریکا ایجاد شده اما همه‌ی آنها بلااستثنا با رای موافق دو کشور چین و روسیه همراه بوده است. تامل دقیق در این موضوع رهیافت صحیح از نظام حاکم بر منطق قدرت در عرصه‌ی بین‌المللی را روشن‌تر ساخته، از این رو هرگونه اقدام تصمیم‌سازان کشور با درک صحیح از این منطق باید باشد. همچنین در این راستا با مداقه عمیق‌تر به رفتار‌شناسی ایالات متحده نسبت به جمهوری اسلامی از ابتدای انقلاب تاکنون متوجه هر چه سخت‌تر شدن مواضع این کشور نسبت به آن هستیم.

مثلا بعد از قطع روابط سیاسی آمریکا با ایران در آغازین سال‌های انقلاب اگر چه در اوایل دهه 90 قرن گذشته میلادی اعمال تحریم‌های اقتصادی و فشارهای سیاسی ضد ایران وارد فاز عملیاتی شد و در ادامه آمریکا از ایران به عنوان محور شرارت نام برد اما نقطه عطف این فشارها پس از مطرح شدن برنامه‌ی هسته‌ای بود که در یک مرحله از آن شاهد تحریم‌های سنگین نفتی و همینطور بانکی در دور دوم ریاست جمهوری اوبامای دموکرات بودیم که از قضا در سال‌های پایانی همین دوران هم شاهد توافق اتمی موسوم به برجام بودیم که غرب در اقدامی قابل تامل حق غنی‌سازی ایران به عنوان دولتی متخاصم با آمریکا را به رسمیت شناخت. اگر چه این توافق در کنگره‌ی آمریکا تصویب نشد که خود نشان از واقعیات حاکم بر روابط ایران و آمریکا داشت اما در ادامه در دولت اول ترامپ جمهوری‌خواه ضمن خروج آمریکا از برجام شاهد بازگشت تحریم‌های قبلی طراحی شده در زمان دموکرات‌ها بودیم. طرفه آنکه این تحریم‌های شدید در دولت بایدن دموکرات علی‌رغم مذاکرات متعدد، هیچگاه لغو نشد تا دور دوم ریاست جمهوری ترامپ فرا رسید و فشارها به حدی مضاعف شد که شاهد حمله‌ی آمریکا به همدستی اسرائیل به کشورمان هم بودیم.

از مرور رویدادها و رفتار آمریکا با ایران به چند واقعیت مسلم می‌رسیم: ابتدا اینکه مواضع این کشور ضد کشورمان فارغ از آنکه چه حزبی راس کار باشد سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود که البته این سخت‌گیری در بخش نظامی با همدستی قدرت نظامی تحت اختیار و کنترلش یعنی رژیم صهیونیستی بوده. در این فرآیند هم مانند سایر عرصه‌های جهانی، اروپا جایگاهش تنزل‌ یافته‌تر شده و می‌شود. روسیه ضمن به محاق رفتن اتحادش با اروپا در باتلاق اوکراین گیر کرده و روز به روز ضعیف‌تر خواهد شد. موضع چین قطعی نیست اما بیش از هرچیز منافع خودش برایش مهم است. سایر کشورها هم واکنش‌شان کمابیش مشخص است. برجام بعد از خروج آمریکا از آن به مرده‌ای شبیه بود که کسی تمایل به دفن آن را نداشت که با این اقدام اروپا آن هم از روی اطاعت از آمریکا این میت به خاک سپرده شد. صد البته باید بدانیم که با اعمال تحریم‌های اخیر اگرچه کشور آسیب‌های زیادی خواهد دید اما شاهد رویدادهای آخرالزمانی چون مرگ اقتصاد کشور نخواهیم بود و باید بدانیم اتهام‌زنی در رسانه‌ها به این و آن هم دردی را دوا نمی‌کند. همینطور حاکمیت برای هر چه تقلیل دادن تبعات این اتفاق ابتدا باید ضمن تزریق بیشتر آرامش به جامعه با دادن اطلاعات صحیح به جامعه، به ویژه آگاهی‌بخشی تبعات و محدودیت‌های ناشی از این فشارها و همینطور داشته‌ها و توانمندی‌های کشور، همراهی مضاعفی را از سوی مردم پشت سر خود داشته باشد؛ همچنین از تجارب تحریم‌ها در دوره‌های قبل به ویژه در حیطه فسادزدایی استفاده کند. کشور ما با داشتن منابع طبیعی عظیم، جمعیت قابل توجه، همسایگان نسبتا زیاد و اقتصاد بزرگ، پتانسیل زیادی برای تقلیل پیامدهای مضر این تحریم‌ها دارد. دیگر آنکه ما تنها کشور در جهان نیستیم که تحت تحریم‌های ذیل فصل هفت قرار گرفته‌ایم؛ چه در گذشته و چه حال کشورهای متعدد دیگری تحت همین تحریم‌ها قرار گرفته اند. تجارب این کشورها برای ما ارزشمند است. در پایان باید بدانیم مهمترین و بزرگترین حامی ما خود ما هستیم؛ پس با تمام تلاش ضمن احترام به تفاوت سلایق و نظرات مختلفمان، مجدانه بکوشیم از شرایط دشوار کنونی با کمترین هزینه ممکن عبور کنیم.

روزنامه صبح ساحل