اتحاد ملی؛ گریزگاه بحران‌ها

ایران عزیز ما امروز در یکی از حساس‌ترین و سرنوشت‌سازترین مقاطع تاریخی خود قرار گرفته است. شرایطی که شاید در تاریخ معاصر کشورمان کمتر سابقه داشته باشد. از بحران‌های اقتصادی و اجتماعی گرفته تا چالش‌های امنیتی، زیست‌محیطی و حتی زیرساختی، همه‌وهمه دست در دست هم داده‌اند تا زندگی مردم ایران را تحت تأثیر قرار دهند. تورم، بیکاری، کاهش قدرت خرید، مشکلات معیشتی، تنش‌های اجتماعی و فرهنگی، کمبود آب و برق و تخریب محیط زیست، تنها بخشی از مشکلاتی است که هر ایرانی آن را با گوشت و پوست خود لمس می‌کند.

اما پرسش اصلی این است: آیا در چنین شرایطی امیدی برای رهایی و گذر از این بحران‌ها وجود دارد؟ پاسخ را باید در تاریخ و تجربه‌های تلخ و شیرین ملت ایران جست‌وجو کرد. ملت ایران با تمدنی پنج‌هزار ساله بارها نشان داده است که می‌تواند با تکیه بر اتحاد و همبستگی از سخت‌ترین گردنه‌های تاریخی عبور کند.

تاریخ؛ گواه روشن وحدت ایرانیان

مروری بر تاریخ ایران به‌خوبی نشان می‌دهد که این سرزمین هیچ‌گاه از نظر قومی، زبانی و مذهبی یکدست نبوده است. ایران همواره ترکیبی رنگارنگ از اقوام و مذاهب گوناگون بوده: فارس، ترک، کرد، بلوچ، عرب، شیعه، سنی، مسیحی، یهودی و زرتشتی، همه در کنار هم زیسته‌اند و همین همزیستی راز بقای ایران در طول قرن‌ها بوده است.

هرگاه وحدت و همبستگی تقویت شده، ایران به قله‌های شکوه رسیده است و هر زمان که تفرقه و چنددستگی مجال یافته، دشمنان داخلی و خارجی موفق شده‌اند کشور را به آشوب و ضعف بکشانند. نمونه بارز آن، دوران پایانی قاجار و همزمان با جنگ جهانی اول است. نبود رهبری منسجم و تفرقه داخلی زمینه‌ساز قحطی بزرگ شد که طی آن حدود هفت میلیون ایرانی جان خود را از دست دادند. در حقیقت، این یکی از تلخ‌ترین نمونه‌های تاریخی است که نشان می‌دهد نبود وحدت چگونه می‌تواند به فجایعی جبران‌ناپذیر منجر شود.

تجربه‌های معاصر؛ از انقلاب اسلامی تا امروز

در دوران جمهوری اسلامی نیز ایران بار دیگر شاهد تهدیدات ناشی از تفرقه بود. گروهک‌های مختلف، از تجزیه‌طلبان قومی تا سازمان‌های تروریستی، تلاش کردند با بهره‌برداری از شرایط خاص آن دوران، بذر اختلاف را در جامعه بپاشند. اما تجربه همان سال‌ها نشان داد که تنها با اتکا به همبستگی ملی و پرهیز از نزاع‌های داخلی است که می‌توان از بحران‌ها عبور کرد.

امروز نیز شرایط مشابهی پیش روی ماست. دشمنان دیرینه این سرزمین همچنان از حربه تفرقه به‌عنوان کارآمدترین ابزار برای تضعیف ایران بهره می‌برند. کافی است نگاهی به رسانه‌ها و تبلیغات معاند انداخت تا روشن شود که همه تلاش آنان بر تحریک اختلافات قومی، مذهبی و سیاسی متمرکز است.

فرهنگ ایرانی؛ الگوی همزیستی

آنچه ایران را در طول تاریخ متمایز کرده، فرهنگ همزیستی بوده است. برخلاف بسیاری از کشورها که بر پایه یک قوم یا مذهب واحد شکل گرفته‌اند، ایران همواره مجموعه‌ای متکثر از فرهنگ‌ها و باورها بوده است. این تنوع نه تهدید، بلکه فرصت بزرگی برای غنای تمدن ایرانی به شمار می‌آید.

همین تنوع فرهنگی باعث شد ایران در دوره‌های شکوفایی خود همچون عصر صفوی یا ساسانی به الگویی برای دیگر تمدن‌ها تبدیل شود. تنوع ادیان و اقوام در ایران به‌جای آنکه مانعی بر سر راه وحدت ملی باشد، اگر با درایت مدیریت شود، می‌تواند به بزرگ‌ترین نقطه قوت کشور در برابر بحران‌ها بدل گردد.

آموزه‌های دینی؛ تاکید بر وحدت

در فرهنگ اسلامی نیز وحدت جایگاهی بی‌بدیل دارد. قرآن کریم بارها مؤمنان را به اعتصام به حبل‌الله و پرهیز از نزاع فراخوانده است:

«وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا» (آل عمران، ۱۰۳).

این آیه به‌روشنی نشان می‌دهد که بقای جامعه اسلامی وابسته به همبستگی و همدلی است. همچنین در روایات اسلامی نیز وحدت و پرهیز از اختلاف به‌عنوان یکی از اصول بنیادین امت اسلامی معرفی شده است.

نقش رهبری در انسجام جامعه

تجربه تاریخی ایران نشان می‌دهد که وجود رهبری سیاسی مقتدر و عالمانه نقشی اساسی در حفظ انسجام جامعه ایفا کرده است. در شرایط کنونی نیز نقش مقام معظم رهبری در هدایت جامعه به سمت همبستگی بسیار کلیدی است. ایشان بارها در سخنان خود بر ضرورت پرهیز از نزاع‌های جناحی و تقویت وحدت ملی تاکید کرده‌اند. حمایت ایشان از دولت آقای پزشکیان، علی‌رغم انتقاداتی که ممکن است وجود داشته باشد، نمونه‌ای روشن از اهمیت همدلی و یکپارچگی در این دوران حساس است. این پیام روشنی به جامعه و نخبگان سیاسی دارد: در شرایطی که دشمنان مترصد ایجاد شکاف در میان ملت هستند، انسجام داخلی مهم‌ترین راه عبور از بحران‌هاست.

اتحاد یا آشوب

با توجه به همه آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که ایران امروز در نقطه‌ای ایستاده است که آینده آن بیش از هر زمان دیگری به میزان همبستگی داخلی وابسته است. بحران‌های اقتصادی و اجتماعی هرچند سنگین و طاقت‌فرسا هستند، اما با اتحاد ملی و همکاری مردم و مسئولان می‌توان از آن‌ها عبور کرد. در مقابل، کوچک‌ترین غفلت و افتادن در دام تفرقه، می‌تواند هزینه‌هایی سنگین بر کشور تحمیل کند.

تاریخ گواهی روشن است که هر زمان وحدت را پاس داشتیم، سربلند شدیم و هرگاه از آن فاصله گرفتیم، طعمه دشمنان شدیم. امروز نیز راهی جز همبستگی، گفت‌وگوی ملی و همکاری همه اقشار و جریان‌ها وجود ندارد. ایران عزیز ما با تکیه بر فرهنگ کهن، آموزه‌های اسلامی و رهبری خردمندانه می‌تواند بار دیگر از گردنه بحران‌ها عبور کند. اما شرط نخست آن، باور به یک اصل ساده و بنیادین است:اتحاد؛ تنها راه گریز از بحران‌هاست.

روزنامه صبح ساحل