وضعیت نگران‌کننده ذخیره آب‌های زیر زمینی در ایران

سازگاری با تغییر اقلیم یکی از اجزای برنامه‌ریزی در توسعه زیربنایی و پذیرفته‌شده در تمام نهادهای بین‌المللی است. این سازگاری شامل پیش‌بینی دقیق از وضعیت فعلی و آینده کشورها خواهد بود. در کشور ما، ایران، بخش عمده سرزمین در منطقه خشک جهان قرار داشته و میزان بارش‌های جوی متوسط سالانه آن با حدود ۲۴۰ میلی‌متر، یعنی تنها یک‌سوم متوسط نزولات جوی سالانه کره زمین است. در طی این مدت 14 ساله متوسط اضافه برداشت سالانه از سفره های آب زیر زمینی در 30 حوزه آبریز فلات ایران در حدود 5.25 میلیارد متر مکعب بوده است.

 3 پژوهشگرایرانی ساکن آمریکای شمالی اخیرا با انتشار مقاله ای در نشریه علمی نیچر، نتایج تحقیقات خود از یک بازه زمانی 15 ساله درباره برداشت های بی رویه از منابع آب های زیر زمینی ایران را ارایه کرده اند.

"علی ناظمی" و "سمانه اشرف" از دانشگاه "کنکوردیا" شهر مونترال کانادا و "امیر آقاکوچک" از دانشگاه کالیفرنیا در شهر "ارواین" آمریکا در این مقاله تاکید کرده اند خشکسالی ناشی از فعالیت های انسانی عامل اصلی تخلیه منابع آب زیر زمینی در ایران است به نحوی که طی مدت بررسی شده (1381 تا 1395) میزان کاهش آب سفره های زیر زمینی (ابخوان) در ایران بیش از 74 میلیارد متر مکعب بوده است.

در طی این مدت 14 ساله متوسط اضافه برداشت سالانه از سفره های آب زیر زمینی در 30 حوزه آبریز فلات ایران در حدود 5.25 میلیارد متر مکعب بوده است.

در میان 30 حوزه آبریز فلات ایران طی این مدت متوسط کاهش آب های زیر زمینی بین 20 تا 2600 درصد بوده است.

حوزه آبریز شماره یک که استان های تهران و قم و البرز (26 درصد از جمعیت ایران در این حوزه آبریز زندگی می کنند) نیز در آن واقع شده از لحاظ حجمی شاهد بیشترین میزان کاهش سطح آب های زیر زمینی طی این مدت بوده است.

به لحاظ درصدی بیشترین میزان کاهش سطح آب های زیر زمینی در حوزه آبریز دریاچه بختگان با 2600 درصد بوده و کمترین میزان در حوزه آبریز هراز و قره سو در شمال ایران (مازندران و گیلان و گلستان) با میزان 20 درصد بوده است.

این 3 پژوهشگر ایرانی هشدار داده اند ادامه روند برداشت آب های زیر زمینی در فلات ایران امنیت آب، غذا و ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور را تهدید می کند.