روند وزن‌کشی قدرت‌ها در عراق

این پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه در رابطه با انتخابات عراق گفت: انتخابات پارلمانی عراق از یکسو به دلیل اینکه یک نظام پارلمانی فدرال از سال ۲۰۰۵ در این کشور حاکم است به همین دلیل انتخابات پارلمانی عراق مهمترین رویداد سیاسی این کشور، پس از آن است که نحوه تقسیم و شراکت در قدرت و همچنین احزاب حاکم و احزاب اپوزیسیون مشخص می‌شود و گروهای مختلف در آن رقابت می‌کنند که وضعیت خود را از منظر اراده عمومی مورد سنجش قرار دهند. از سوی دیگر عراق طی صدسال گذشته و بخصوص طی چند دهه گذشته یکی از قدرت‌های منطقه‌ای تا سال ۲۰۰۳ بوده و یکی از بازیگرانی بوده که بر سرنوشت خاورميانه بسیارتاثیرگذار بوده است و از سال ۲۰۰۳ که سقوط کرد و قدرت منطقه‌ای آن از دست رفت، دوره‌گذاری را آغاز کرده و تبدیل به محل بازی بازیگران مختلف شده است؛ چه بازیگران منطقه‌ای و چه فرامنطقه‌ای سعی دارند در داخل عراق در راستای منافع و اهداف خود سیاستگذاری کنند.

به همین دلیل انتخابات عراق از بعد مسائل منطقه‌ای و امنیت خاورميانه دارای اهمیت خاصی است. موضوع سوم به تحولات دو سال اخیر باز می گردد. همانطور که شاهد هستیم پس از ۷ اکتبر دو سال پیش، تحولات خاورمیانه و سیمای امنیتی منطقه به‌سرعت در حال تغییر است.

رژیم صهیونیستی به بازیگر فعال‌تری تبدیل شده است. آمریکای ترامپ تأثیرگذاری بیشتری را در خاورميانه دنبال می‌کند و در عین حال بازیگری ایران هم دچار تضعیف شده چه در فلسطین و چه در سوریه. در یمن هم وضعیت آسانی ندارد و در عراق به عنوان مناطقی که نیروهای نیابتی به اسم جبهه مقاومت یا حشدالشعبی فعال هستند یکی از مناطقی است که دارای اهمیت بسزایی است و همین موضوع هم در تبلیغات برخی از کاندیداها و هم در اعمال سیاست برخی از کشورها از موضوعات مهم و اثر گذار بر انتخابات پارلمانی عراق بوده است.

تحریم انتخابات توسط مقتدی صدر

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه با اشاره به اینکه انتخاباتی که برگزار شده دارای نکات جالب و پرتاملی است، افزود: یکی از این نکات این است که آقای مقتدی صدر رهبر جریان صدر که در انتخابات پیشین با کسب ۷۳ کرسی، اکثریت را به دست آورده بود و در عین حال در دوره پیشین، پیش از تشکیل دولت از شراکت در قدرت منصرف شد و نیروهای خود را خارج کرد، این دوره به دلیل آنچه که فساد سیستماتیک و ناتوانی دولت است، انتخابات را تحریم کرد و برداشت او این بود که این تحریم گسترده‌تر از دوره قبل خواهد بود اما در عمل شاهد هستیم که میزان مشارکت در انتخابات ۲۰ آبان بیشتر از دوره قبل بود، به همین دلیل می توان گفت که آقاي صدر یکی از بازندگان روند فعلی انتخابات عراق است.

وی گفت: از سوی دیگر در تحلیل وضعیت انتخاباتی با توجه به نوع سیستمی که انتخاب شده بود، این سیستم به نفع احزاب متوسط و به صورت احزاب بزرگتر و بخصوص کاندیدهای مستقل بود و همینطور شاهد هستیم در این وضعیت، احزاب لیست متوسط موفق شدند تعداد کرسی های قابل توجهی به دست بیاورند.

طبق الگوی جمعیتی که در عراق حاکم است، شیعیان با جمعیتی بین ۵۵ تا ۶۰ درصد موفق شدند همچنان اکثریت پارلمان را از آن خود کنند.پیش بینی می شود از حدود یکصد و هشتاد و پنج کرسی، سیصد و بیست و نه کرسی بدست آوردند.

پشنگ با اشاره به اینکه کردها حدود شصت کرسی را بدست آوردند و هجده درصد انتخابات را از آن خود کردند، گفت: در طیف سوم که نزدیک به کردها هستند، اعراب اهل سنت هستند که سنی‌ها نیز با لیست تقدم موفق شدند در بغداد، آرا قابل توجهی بدست بیاورند. محمد الحلبوسی چهره‌ای است که در عراق بعد از نماینده کردها آقای طاها در کرکوک که بالاترین رای را کسب کرده و بعد از شیوع السودانی نخست وزیر فعلی در بغداد که دومین رای را در عراق کسب کرده است، این میزان از رای را به دست آورده و نفر سوم شده است.

این پژوهشگر مسائل خاورمیانه افزود: تعادلی بین گروه‌ها طبق الگوهای پیشین اتفاق افتاده است و ما وارد مرحله بعدی می‌شویم که پس از اعلام رسمی انتخابات است که بایستی دید کدام یک از چند حزب می‌توانند ائتلاف اصلی را به دست بیاورند. زیرا هیچ ائتلافی نتوانسته در حالت ایده‌آل دو سوم و در حالت حداقلی نصف به اضافه یک را بدست آورد.

به همین دلیل پس از اعلام نتایج رسمی آن ائتلاف که بتواند بیشترین تعداد کرسی‌های پارلمان را داشته باشد، مامور تشکیل دولت خواهد شد. بنابراین باید منتظر اعلام نتایج بمانیم و ببینیم کدام یک از لیست‌ها موفق خواهد شد اکثریت را برای تشکیل دولت کسب کند. وی با اشاره به اینکه در این دوره پیش‌بینی می‌شود که همچنان نخست وزیری و پست‌های کلیدی در وهله اول از آن احزاب شیعه باشد، تصریح کرد: شانس شیاع سودانی با توجه به تعداد کرسی که کسب کرده تا حدی بیشتر است اما در عین حال بخش دیگری از جریان شیعی با محوریت نوری المالکی، این شانس را دارند که ائتلاف اکبر را تشکیل دهند. پیش بینی می‌شود یک تنش و مباحث سیاسی بالایی در بین گروه‌های شیعی برای اینکه کدام یک پرچمدار شود ایجاد شود.

در هر دوره‌ای گروه‌های شیعی‌ای مدعی‌اند که بتواند حزب یا احزاب اکثریت کرد و عرب سنی را همراه خود کنند.

لذا وعده دادن امتیاز و مذاکرات فشرده و متعدد بین گروه‌های متعدد درون بیتی یعنی بیت سنی، شیعی، کردی و بین بیتی یعنی کرد عرب، کرد شیعی بسیار پر رنگتر می‌شود و این دوران پر از اخبار سیاسی در عراق خواهد بود.

وی گفت: پیش‌بینی می‌شود دولت آتی عراق اگر از شیاع السودانی و افراد این طیف و محمد الحلبوسی و مسعود بارزانی باشد سعی می‌کند همچنان رویه مستقل بودن عراق را تقویت کند و همزمان با آمریکا و با ایران تعامل داشته باشند اما احتمالا در این وضعیت میزان نفود عراق نسبت به گذشته کاهش پیدا کند به رغم اینکه احزاب نزدیک به ایران در این انتخابات موفق شدند آرا بیشتری بدست آورند.

روند کلی انتخابات عراق

این پژوهشگر در پایان افزود: روند کلی در داخل عراق اینگونه است که سعی می‌کنند از زیر فشاری که در رابطه با کشورهای خارجی است کاسته شود. به هر حال انتخابات قابل تاملی است و بایستی منتطر ماند.

آمریکایی‌ها نیز از قبل از انتخابات اولتیماتوم‌هایی را به دولتمردان عراقی دادند از جمله‌ اینکه در دولت بعدی نباید هیچ یک از وزرا از احزاب حشدالشعبی و نزدیک به ایران انتخاب شوند. با توجه به میزانی کرسی که آن‌ها به دست آوردند می‌تواند یک چالش جدی ایجاد کند و بایستی دید که وزن‌کشی بازیگران فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای در عراق چگونه خواهد بود و در عمل کدام یک بیشتر می توانند نظر خود را به منصه ظهور برسانند.

روزنامه صبح ساحل