سرویس بین الملل
انتخابات پارلمانی در عراق را باید یکی از مهم‌ترین روندهای سیاسی در منطقه خاورمیانه دانست؛ روندی که نه تنها آیینه ساختار اجتماعی و فرهنگی عراق است، بلکه بازتاب‌دهنده رقابت‌های ژئوپلیتیکی و امنیتی در سطح منطقه و حتی جهان محسوب می‌شود. عراق به دلیل موقعیت جغرافیایی راهبردی، منابع سرشار انرژی و همچنین نقش ویژه در موازنه قدرت میان محورهای مختلف منطقه‌ای، همیشه مورد توجه بازیگران داخلی و خارجی بوده است. از همین رو، بررسی انتخابات پارلمانی صرفاً مطالعه یک فرآیند سیاسی نیست، بلکه تحلیلی از روابط قدرت و ساخت اجتماعی این کشور است. برای فهم بهتر این موضوع، سه محور عمده باید مورد توجه قرار گیرد: ترکیب قومی و مذهبی جامعه عراق، شرایط فعلی منطقه و دخالت‌ها و اهداف قدرت‌های غربی، و نقش گروه‌های مقاومت در آینده سیاسی کشور. در وهله نخست، ساختار قومی و مذهبی عراق نقشی کلیدی در تعیین جهت‌گیری‌های سیاسی دارد. جامعه عراق عمدتاً از سه گروه مهم تشکیل شده است: کردها که بیشتر در مناطق شمالی ساکن‌اند و دارای سیستم سیاسی و اقلیم نیمه‌مستقل می‌باشند؛ اعراب اهل سنت که تمرکز آنان در مناطق غربی و بخش‌هایی از شمال است؛ و اعراب شیعه که غالباً در مناطق مرکزی و جنوبی و به‌خصوص در شهرهای مقدس همچون نجف و کربلا حضور دارند. از لحاظ جمعیتی، شیعیان بیشترین سهم را دارا هستند و به همین دلیل، در ساختار حکومت پس از ۲۰۰۳، نخست‌وزیر به‌عنوان بالاترین مقام اجرایی، معمولاً از میان جریان‌های سیاسی شیعه انتخاب می‌شود. اما این انتخاب تنها زمانی می‌تواند به ثبات سیاسی و کارآمدی منجر شود که با اجماع نسبی میان طیف‌های مختلف شیعه و همچنین توافق و همراهی کردها و اهل سنت همراه باشد. بنابراین، حتی با وجود اکثریت جمعیتی شیعیان، فرآیند تشکیل دولت در عراق همواره نیازمند گفت‌وگو، مصالحه و ائتلاف‌های سیاسی گسترده است.
محور دوم تحلیل، بررسی شرایط کنونی منطقه و سیاست‌های قدرت‌های غربی به‌ویژه ایالات متحده در عراق است. حضور آمریکا در عراق از زمان اشغال این کشور در سال ۲۰۰۳ تاکنون پیامدهای ژرفی در عرصه سیاست داخلی و منطقه‌ای برجای گذاشته است. غرب به خوبی می‌داند که عراق در صورت دستیابی به وحدت داخلی و ایجاد ساختار حکمرانی مستقل، می‌تواند به یکی از بازیگران موثر و تعیین‌کننده در منطقه تبدیل شود. از همین رو، یکی از استراتژی‌های شناخته‌شده غرب، جلوگیری از شکل‌گیری وحدت میان اقوام و مذاهب عراق بوده است.
ترویج اختلاف میان شیعیان و اهل سنت، حمایت از برخی جریان‌های تجزیه‌طلب در مناطق کردنشین، تقویت گروه‌های سیاسی وابسته و تلاش برای ساختن چهره‌های جایگزین در ساختار حکومتی، بخشی از سیاست‌های هدفمند غرب برای مدیریت تحولات عراق و جلوگیری از استقلال واقعی این کشور است. در این میان، شرایط منطقه‌ای همچون تحولات سوریه، مناقشه فلسطین، و رقابت میان محورهای منطقه‌ای نیز تأثیر مستقیم بر روند انتخابات و تشکیل دولت در عراق دارد.
سومین محور، نقش و جایگاه گروه‌های مقاومت در ساختار سیاسی آینده عراق است. گروه‌های مقاومت که در ابتدا با هدف دفاع از خاک عراق در برابر داعش و همچنین مقابله با حضور نظامی آمریکا شکل گرفتند، امروز به یک واقعیت سیاسی و اجتماعی تبدیل شده‌اند.
این گروه‌ها نه‌تنها در عرصه امنیتی نقش جدی داشته‌اند، بلکه اکنون در افکار عمومی به‌عنوان نماد استقلال و حفظ تمامیت ارضی عراق شناخته می‌شوند. بسیاری از قبایل، خانواده‌ها، جوانان و بدنه اجتماعی در جنوب و مرکز عراق با این جریان‌ها پیوند ارزشی و هویتی دارند. از این رو، این گروه‌ها خواه ناخواه در روند تشکیل دولت، تعیین نخست‌وزیر و سیاست‌های کلان کشور اثرگذار خواهند بود. نقش آنان در آینده سیاسی عراق بسته به نحوه تعامل دولت و سایر جریان‌های سیاسی با آن‌ها، می‌تواند یا در جهت تقویت انسجام ملی و توسعه سیاسی باشد یا در صورت ایجاد شکاف و تقابل، موجب تنش‌های جدی در سطح داخلی گردد. در جمع‌بندی می‌توان گفت انتخابات پارلمانی عراق نقطه تلاقی سه جریان مهم است: فرآیند ملت‌سازی در کشوری متکثر از لحاظ قومی و مذهبی، رقابت پروژه‌های منطقه‌ای و جهانی بر سر نفوذ و قدرت، و ظهور جریان مقاومت به عنوان بازیگری ثابت و تأثیرگذار. آینده عراق زمانی می‌تواند به سمت ثبات، استقلال و توسعه حرکت کند که جریان‌های سیاسی با درک حساسیت شرایط، از دامن‌زدن به اختلافات داخلی پرهیز کرده و با ایجاد همگرایی میان گروه‌های مختلف، ساختار حاکمیتی را براساس منافع ملی و اراده مردم شکل دهند.
روزنامه صبح ساحل
جدیدترین اخبار
داور هرمزگانی مسابقات را قضاوت کرد
صعود قطعی سپاهان به مرحله بعد لیگ قهرمانان با پیروزی ۲–۰ مقابل الحسین
ثبت‌نام عمره مفرده ماه‌های رجب و شعبان از یکشنبه شروع می‌شود
اعلام رسمی سیدبندی جام جهانی از سوی فیفا/ تیم‌ملی در سید دوم جای گرفت
سقوط کامیون به دریا در بندرلافت؛ نوزاد خانواده آسیب دید
بهره‌برداری از استخر و زمین مینی‌فوتبال در جزیره ابوموسی با حضور وزیر ورزش و جوانان
افزایش ابتلا به آنفولانزا در هرمزگان با شروع فصل پاییز
یزدانی و رحمانی در رنکینگ جهانی تنیس صعود کردند
ارزش معاملات گواهی سپرده طلا به ۲ همت رسید
آغاز ثبت‌نام مرحله جدید عرضه خودروهای وارداتی در سامانه یکپارچه؛ مسدودسازی ۵۰۰ میلیون تومان شرط اصلی
ترکیب سپاهان مقابل الحسین اردن اعلام شد
موافقت وزیر ورزش با تکمیل زمین ورزشی روستای کوه‌حیدر بشاگرد
تعداد کارت‌های سوخت جایگاه‌ها ثابت است/ اتصال کارت به کد ملی فعلاً امکان‌پذیر نیست
جزئیات شیوه جدید کالابرگ الکترونیک؛ دهک‌های ۴ تا ۷ نیز به‌زودی مشمول می‌شوند
هشدار سازمان غذا و دارو درباره مصرف نمک‌های رنگی؛ ادعاهای درمانی پایه علمی ندارد
خبر مالیات از تراکنش کارتخوان تکذیب شد
