تنش نمایشی

لوایح اخیر اسرائیل درباره چه بودند؟

در ماه ژوئیه، کنست طرحی نمادین را به نفع «اعمال حاکمیت اسرائیل بر یهودیه، سامره و دره اردن» - نام‌های اسرائیلی برای کرانه باختری - تصویب کرد. در حالی که این طرح هیچ وزن قانونی نداشت، یک ماه بعد، اسرائیل از ایجاد یک شهرک جدید به نام (E1) خبر داد که شرق اورشلیم را به شهرک در حال گسترش معاله آدومیم در کرانه باختری متصل می‌کند. کنست روز سه‌شنبه به دو لایحه جداگانه رأی داد: یکی برای الحاق قانونی شهرک معاله آدومیم و دیگری برای اعمال حاکمیت اسرائیل بر تمام شهرک‌های غیرقانونی در کرانه باختری. این لوایح اکنون برای بررسی بیشتر به کمیته امور خارجه و دفاع کنست ارجاع داده می‌شوند و باید قبل از تبدیل شدن به قانون، سه بار دیگر بررسی شوند.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، تقریباً همه قانونگذاران حزب لیکود نتانیاهو رأی‌گیری را تحریم کردند و تنها یک نماینده کنست به آن رأی مثبت داد. نکته قابل توجه این است که با اینکه همه اعضای حزب لیکود نتانیاهو یا با این قطعنامه مخالفت کردند یا از اتخاذ موضع روشن خودداری نمودند؛ با این حال، هیچ یک از آن‌ها برای شکستن حد نصاب، مجلس را ترک نکردند. این رفتار نشان دهنده نوعی رضایت ضمنی است که مدت‌هاست تلاش‌های تدریجی محافل افراطی اسرائیل برای هموار کردن راه برای تصرف کرانه باختری را مشخص می‌کند.

از سویی ترامپ، اعلام کرده است که از الحاق کرانه باختری جلوگیری خواهد کرد و در صورت لزوم، حمایت ایالات متحده از اسرائیل را قطع خواهد کرد تا از عدم اجرای آن اطمینان حاصل شود. او گفت: «این اتفاق نخواهد افتاد زیرا من به کشورهای عربی قول داده‌ام» .

به طور جداگانه، مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، الحاق در کرانه باختری را «تهدیدی برای روند صلح» خواند و ونس، آن را به عنوان «شیرین‌کاری سیاسی» محکوم کرد. همچنین گالگو (دموکرات از آریزونا) و ۴۵ سناتور دموکرات از دونالد ترامپ خواستند تا مخالفت خود را با الحاق کرانه باختری تشدید کند. دفتر نتانیاهو، بعداً اعلام کرد که این رأی‌گیری «یک تحریک سیاسی عمدی» با هدف ایجاد تفرقه در جریان سفر ونس بوده است.

واکنش آمریکا واقعی است یا یک نمایش سیاسی؟

با وجودی که انتظار می‌رود تا زمان مخالفت نتانیاهو، ائتلاف حاکم او و واشنگتن با این لوایح، هیچ یک از آن‌ها به قانون تبدیل نشوند. با این حال، ناظران می‌گویند که الحاق بالفعل به آرامی در سراسر کرانه باختری در حال انجام است، زیرا کرانه باختری، به همراه اورشلیم شرقی و نوار غزه، از سال ۱۹۶۷ تحت اشغال نظامی اسرائیل بوده است. از آن زمان، شهرک‌های اسرائیلی همچنان با سرعت ساخته می‌شوند، با وجود اینکه طبق قوانین بین‌المللی غیرقانونی هستند اما در حال حاضر حدود ۷۰۰ هزار شهرک‌نشین اسرائیلی در ۲۵۰ شهرک غیرقانونی در زمین‌های فلسطینیان در کرانه باختری و شرق بیت‌المقدس زندگی می‌کنند. حدود نیم میلیون نفر از این تعداد در کرانه باختری هستند.

مفسران خاطرنشان می‌کنند که اظهارات آمریکا صرفاً نمایشی است اگر با تغییر واقعی در سیاست پشتیبانی نشود. تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی، در مورد اظهارات ونس گفت: «این خبر مورد استقبال است. اما باید دید که آیا این یک رد واقعی و لغو الحاق است یا اینکه ما فقط به جایی برگشته‌ایم که اوضاع در زمان روسای جمهور قبلی بود که در آن الحاق عملاً در حال انجام بود، در حالی که ایالات متحده وانمود می‌کرد که با آن مخالف است».دولت ترامپ تاکنون در هر گامی از اسرائیل حمایت کرده است. به عنوان مثال، یکی از اولین اقدامات دوره دوم ترامپ، لغو تحریم‌ها علیه ده‌ها گروه و فرد شهرک‌نشین اسرائیلی درگیر در جنبش شهرک‌سازی در کرانه باختری بود. سپس، در ماه آوریل، دولت ترامپ محموله‌ای شامل بیش از 20،000 تفنگ تهاجمی را که توسط دولت بایدن به دلیل ترس از استفاده از آن‌ها در جنبش شهرک‌نشینان، متوقف شده بود، به اسرائیل تحویل داد. ترامپ همچنین در دوره اول ریاست جمهوری خود، با اقداماتی مانند به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل و حذف سرزمین‌های فلسطینی از فهرست کشورها و مناطق شناخته شده وزارت امور خارجه، راه را برای الحاق هموار کرد. اقداماتی که بر جنبه نمایشی بودن رفتار واشنگتن صحه می گذارد.

آیا مخالفت آمریکا با مصوبه پارلمان اسرائیل، ابزاری برای چانه‌زنی جهت وادار کردن کشورهای عرب و مسلمان به پذیرش پیمان ابراهیم است؟

این قطعنامه یک تحول ناگهانی نیست. سال‌هاست که افراط‌گرایان اسرائیلی یک کمپین سیستماتیک برای ادغام کرانه باختری در اسرائیل دنبال کرده‌اند. از نظر آن‌ها، سرزمینی که پس از جنگ ۱۹۶۷ تصرف شد، «یهودیه و سامریه تاریخی» (یهودا علیه شومرون) را تشکیل می‌دهد. برای تقویت این روایت، اسناد رسمی اسرائیل به تدریج نام عربی کرانه باختری را با معادل عبری آن جایگزین کرده‌اند. این تغییر به هیچ وجه یک تغییر زبانی صرف نیست.

یکی از جنبه‌های مهم این طرح، ساخت سریع شهرک‌ها است. دولت اسرائیل از طریق این شهرک‌ها، ساختار اجتماعی منطقه را تغییر می‌دهد تا چنان «واقعیت عینی» ایجاد کند که هیچ توافق صلحی در آینده نتواند آن را به چالش بکشد. اگرچه ترامپ با این قطعنامه مخالفت کرده و هشدار داده است که الحاق کرانه باختری می‌تواند حمایت آمریکا از اسرائیل را به خطر بیندازد، اما این هشدار برخلاف رفتار قبلی او به نظر می‌رسد. در دوره اول ریاست جمهوری خود، ترامپ نه تنها از الحاق بلندی‌های جولان سوریه به اسرائیل حمایت کرد، بلکه شخصاً در مراسم رسمی شرکت کرد و نقش کلیدی در مشروعیت بخشیدن به اشغال اسرائیل ایفا کرد. با این پیشینه، باور کردن آخرین تضمین‌های او دشوار است.

در طول حضور جی دی ونس در اسرائیل، در حالی که نخست وزیر نتانیاهو با افتخار گفت که «اسرائیل در یک روز ۱۵۳ تن مواد منفجره بر غزه ریخته است» و این اعتراف نقض آشکار آتش‌بس محسوب می¬شد، اما معاون رئیس جمهور آمریکا به جای پاسخگو دانستن تل‌آویو، همچنان گروه‌های مقاومت را به عواقب وخیم در صورت عدم خلع سلاح تهدید کرد. در واقع واشنگتن چشم خود را بر نقض مکرر آتش‌بس توسط اسرائیل در غزه بست. اگرچه پس از آزادی زندانیان، ترامپ شخصاً تضمین کرد که اسرائیل از حملات بیشتر خودداری خواهد کرد. در این زمینه، تضمین‌های اخیر رهبری آمریکا توخالی به نظر می‌رسد و نقش آمریکا به عنوان میانجی به شدت به خطر افتاده است.

همچنین می‌توان کل این جنجال را بخشی از یک مانور دیپلماتیک بزرگتر دانست. ترامپ ممکن است از مخالفت با الحاق به عنوان یک برگ برنده برای گسترش توافقات ابراهیم به عربستان و سایر کشورهای مسلمان و عرب استفاده کند - اساساً رهبران عرب را مجبور کند که «از ترس مرگ تب را تحمل کنند». چراکه رد علنی الحاق توسط دولت ترامپ در حالی صورت می‌گیرد که این دولت در تلاش است تا توافق‌نامه ابراهیم را به عربستان نیز گسترش دهد. محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، که انتظار می‌رود ماه آینده به واشنگتن سفر کند، عادی‌سازی روابط را به پایان جنگ غزه و همچنین گام‌هایی به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی مشروط کرده است. به عبارت دیگر، واشنگتن تحت پوشش مهار اسرائیل، می‌تواند به دنبال امتیازات دیپلماتیک از جهان عرب و مسلمان باشد که در شرایط عادی غیرممکن است.

روزنامه صبح ساحل