نسخه حکمرانی متمرکز بومـوسی

آقای دکتر، با توجه به اهمیت راهبردی جزیره ابوموسی، لطفاً درباره وضعیت توسعه شهرستان و اینکه چه چالش‌هایی پیش روی توسعه جزیره وجود دارد و چه مطالباتی از مسئولان ملی و استانی برای رفع این چالش‌ها دارید را بفرمایید؟

سؤال بسیار مهمی است. یکی از اشکالات اساسی در روند توسعه کشور، و به‌ویژه در شهرستان ابوموسی، نداشتن یک مدل و چارچوب مشخص توسعه است. توسعه هرگز در خلأ اتفاق نمی‌افتد؛ بلکه نیازمند یک مدل مدون، قابل نقد و اجرایی است.

متأسفانه یکی از مشکلات اصلی ابوموسی، فقدان سند توسعه و برنامه جامع اقدام برای پیشرفت شهرستان است. در گذشته اقداماتی انجام شده، اما نیمه‌کاره رها شده و استمرار نیافته است.اشکال نخست این است که ما هنوز مدل روشنی برای توسعه نداریم؛ یعنی نقشه‌راه و برنامه اجرایی مشخصی وجود ندارد که مدیران بتوانند بر اساس آن اقدام کنند.

اشکال دوم، جایگاه خاص و استثنایی ابوموسی است. این شهرستان از لحاظ جغرافیایی، اقلیمی و حتی سیاسی، شرایطی منحصر‌به‌فردی دارد و نمی‌توان با الگوی سایر شهرستان‌ها برای آن برنامه‌ریزی کرد. اگرچه کشور حدود ۴۵۰ شهرستان دارد، اما تقریباً همه آن‌ها در خشکی واقع شده‌اند و دسترسی زمینی دارند؛ در حالی‌که ابوموسی یکی از شهرستان‌هایی است که محورهای ارتباطی‌اش صرفاً دریایی و هوایی است.

تردد دریایی با توجه به شرایط خلیج فارس، تلاطم امواج، جزر و مد، و وضعیت آب‌وهوا همواره با محدودیت و ناپایداری همراه است؛ تردد هوایی نیز به دلیل محدودیت‌های مالی و زیرساختی پایدار نیست. بنابراین، ابوموسی نیازمند یک مدل جدید حکمرانی است؛ هم برای توسعه داخلی جزیره و هم برای پشتیبانی بیرونی از آن.

مسئله سوم، تعدد مراکز تصمیم‌گیری است. به دلیل اهمیت راهبردی ابوموسی، نهادها و کارگروه‌های متعددی برای توسعه آن تشکیل شده‌اند، اما تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها گاه پراکنده و موازی هستند. در نتیجه، نمود عینی این تصمیم‌ها در سطح شهرستان به اندازه حجم جلسات و مصوبات نیست.

ایشان در ادامه تصریح کردند: به‌عنوان فرماندار شهرستان، بر این باورم که نخست باید این چالش مدیریتی حل شود؛ یعنی مدیریت توسعه ابوموسی باید متمرکز و یکپارچه گردد. دوم اینکه باید مدل ویژه‌ای برای حکمرانی در ابوموسی تدوین شود؛ چراکه با ایجاد الگویی خاص و متمرکز می‌توان آینده‌ای روشن و همراه با توسعه پایدار برای شهرستان ابوموسی به ارمغان آورد.همان‌طور که در حوزه انرژی برای سامان‌دهی بهتر، مناطق ویژه‌ای مانند منطقه ویژه پارس جنوبی ایجاد شده تا مدیریت درونی و مستقل داشته باشد، یا در زمینه گردشگری و تجارت مناطق آزاد نظیر کیش و جزیره قشم تشکیل شده‌اند، ابوموسی نیز به‌دلیل ویژگی‌های خاصش نیازمند ساختار مدیریتی ویژه و متناسب است تا بتواند مسیر توسعه را به شکلی منسجم و پایدار طی کند.

در حوزه صنعتی نیز همین الگو را می‌بینیم. برای تسهیل فعالیت‌ها، رونق اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری، در برخی مناطق قوانین عمومی سرزمینی متوقف و قوانین ویژه تولید و سرمایه‌گذاری اجرا شده است؛ به همین دلیل مناطق ویژه اقتصادی در استان‌های مختلف کشور ایجاد شده‌اند.

ابوموسی نیز نیازمند چنین مدلی است؛ مدلی که در قالب برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، به قانون تبدیل شود و در سطح قوانین عادی کشور نیز جایگاه ویژه‌ای برای آن در نظر گرفته شود. به‌عبارتی، باید به حاکمیت محلی در ابوموسی اختیارات کامل و ویژه‌ای داده شود تا بتواند اداره امور شهرستان را به‌صورت کارآمد و هماهنگ پیش ببرد.

تعدد و پراکندگی مدیریت‌ها امروز یکی از موانع اصلی رونق و توسعه ابوموسی است. به باور من، این مسئله تنها مختص این منطقه نیست، بلکه از چالش‌های کلی توسعه در ایران به شمار می‌رود. برای رفع آن، باید ابتدا شناخت دقیق و عمیقی از جغرافیا، مسائل، ظرفیت‌ها و ویژگی‌های منطقه به‌دست آورد، سپس بر اساس آن یک مدل بومی برای حکمرانی و برنامه‌ریزی توسعه تدوین کرد.

جمع‌بندی

فرماندار شهرستان ابوموسی تأکید کرد که توسعه پایدار این جزیره تنها با مدل ویژه حکمرانی، قوانین مصوب و مدیریت متمرکز امکان‌پذیر است. وی یادآور شد که اقدامات گذشته، هرچند مثبت بوده‌اند، اما نیمه‌کاره و پراکنده بوده و به دلیل نبود نقشه‌راه روشن و هماهنگی میان نهادها، تأثیر ملموسی در پیشرفت جزیره نداشته‌اند.

روزنامه صبح ساحل