دریای خزر جای مانور خارجی نیست

دریادار شهرام ایرانی عصر یکشنبه وارد سن پترزبورگ شد و در فرودگاه بین‌المللی پولکوو مورد استقبال کاظم جلالی، سفیر ایران در روسیه، و دریاسالار ولادیمیر زمتسف، معاون فرمانده نیروی دریایی روسیه، قرار گرفت. قرار است او در نشست فرماندهان نیروی دریایی کشورهای حاشیه دریای خزر شرکت کند و با فرمانده نیروی دریایی روسیه دیدار کند، همچنین جلسات دوجانبه‌ای با روسای نیروی دریایی آذربایجان و قزاقستان داشته باشد.

دریادار ایرانی به همراه سفیر ایران در روسیه و افسران ارشد نیروی دریایی در این جلسه شرکت کردند.دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه در سن پترزبورگ روسیه اعلام کرد که «ما یک رزمایش دریایی مشترک در پیش داریم» که برای آینده نزدیک برنامه‌ریزی شده است. ایرانی از رزمایش مشترک اخیر در بندر انزلی و سواحل جنوبی دریای خزر ابراز رضایت کرد و آن را نمونه‌ای موفق از همکاری منطقه‌ای توصیف کرد. وی گفت: «دریای خزر منحصراً متعلق به پنج کشور ساحلی آن - ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان - است و همه مسائل مربوط به آن باید فقط توسط این کشورها حل شود». همچنین اعلام نمود: «دریای خزر جایی برای قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیست و کشورهای ساحلی اجازه دخالت آنها را نخواهند داد.» وی تأکید کرد که این کشورها از توانایی کافی برای تضمین امنیت پایدار در منطقه و در عین حال ارتقای نشاط اقتصادی و رسیدگی به چالش‌های زیست‌محیطی برخوردارند.

دریاسالار الکساندر مویسیف، فرمانده نیروی دریایی روسیه، از هماهنگی قوی بین کشورهای حوزه دریای خزر تمجید کرد و گفت که چنین جلساتی به همسو کردن دیدگاه‌ها، تقویت هم‌افزایی منطقه‌ای و ایجاد فرصت‌های عادلانه برای همکاری اقتصادی کمک می‌کند. برنامه سفر همچنین شامل بازدید از چندین پایگاه دریایی در خلیج فنلاند، ناوچه پرچمدار دریاسالار گریگوروویچ و موزه نیروی دریایی روسیه است.نیروی دریایی ایران برای اولین بار در اوایل دهه 2000 چندین کشتی گشتی را به دریای خزر اعزام کرد تا امنیت منطقه را افزایش دهد. دریادار حبیب الله سیاری، فرمانده سابق نیروی دریایی و معاون هماهنگ کننده نیروهای مسلح ایران، یادآوری کرد: «به دنبال دستور مقام معظم رهبری در سال 1999 برای توسعه شناورهای مجهز به موشک، اولین ناو موشک انداز ما؛ پیکان، در سال 2003 به ناوگان شمال پیوست. این ناو در نوشهر ساخته شد و اندکی پس از آن عملیاتی شد». در سال‌های اخیر، ایران قابلیت‌های دریایی خود را در جنوب - از جمله خلیج فارس و آب‌های بین‌المللی - گسترش داده و همزمان رزمایش‌های مختلفی را در دریای خزر انجام داده است. فعالیت‌های ایران در دریای خزر محدود به رزمایش‌های دریایی نیست. معرفی تجهیزات دریایی جدید، مانند ناوشکن دیلمان، حضور رو به رشد تهران در منطقه را برجسته می‌کند. رزمایش‌های گذشته، از جمله در ماه ژوئیه، یک رزمایش بزرگ سه روزه جستجو و نجات مشترک توسط نیروهای دریایی ایران و روسیه در دریای خزر انجام شد. این رزمایش با عنوان CASAREX 2025 با شعار «با هم برای یک دریای خزر امن و مطمئن» برگزار گردید که نمونه‌ای از مشارکت عملیاتی مداوم ایران در دریای خزر است. دریادار شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش ایران، هفته گذشته در سفر خود به روسیه برای شرکت در اجلاس فرماندهان نیروی دریایی کشورهای ساحلی دریای خزر اظهار داشت: «پنج کشور ساحلی دریای خزر روابط بسیار خوبی را تعریف کرده‌اند و امسال نیز آمده‌ایم تا شرایط جدید را دوباره با هم بررسی و در عمل اجرا کنیم.»وی با تأکید بر اینکه هدف همه کشورهای ساحلی دریای خزر ایجاد امنیت دریایی است، افزود: «این امر با مشارکت کشورهای ساحلی دریای خزر و به گونه‌ای انجام می‌شود که اقتصاد این منطقه پویا بماند».فرمانده نیروی دریایی ایران با بیان اینکه دریای خزر محیطی نیست که امکان مانور خارجی را فراهم کند، افزود: «قدرت کافی در اطراف دریای خزر جمع شده است و موارد مشخص شده در این اجلاس نیز به خوبی پیش خواهد رفت».

او تأکید کرد: «پیام این نشست دقیقاً این است که کشورهای ساحلی دریای خزر باید خودشان تصمیم‌گیرنده باشند. کشورهای ساحلی دریای خزر کاملاً قادر به حفظ امنیت منطقه‌ای بدون دخالت قدرت‌های خارجی هستند».نشست روسای نیروی دریایی دریای خزر بر امنیت دریایی، رزمایش‌های مشترک و مقابله با قاچاق، بر اساس کنوانسیون آکتائو ۲۰۱۸ که آب‌های سرزمینی و حقوق منابع را تعریف می‌کند، متمرکز است. دیپلماسی دریایی ایران، که از سال ۲۰۲۱ به رهبری ایرانی رهبری می‌شود، از طریق رزمایش‌هایی مانند CASAREX 2025 با روسیه همسو شده و اتحاد علیه نفوذ غرب را نشان می‌دهد. دریای خزر که به دلیل ذخایر انرژی ۳ تریلیون دلاری‌اش حیاتی است، همچنان یک قطب استراتژیک است، زیرا ایران و روسیه همکاری نظامی خود را تعمیق می‌بخشند. این گردهمایی، فرماندهان نیروی دریایی ایران، روسیه، قزاقستان و آذربایجان را گرد هم آورد تا همکاری دریایی را در تأمین ثبات، حمایت از فعالیت‌های اقتصادی و رسیدگی به مسائل مشترک در حوزه دریای خزر تقویت کنند.