اجتماعی
سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ برای استان هرمزگان یکی از بدترین دوره‌های بارشی نیم‌قرن اخیر بود. پنج ایستگاه هواشناسی استان کمترین میزان بارش تاریخ خود را ثبت کردند؛ ابوموسی تنها ۳ میلی‌متر باران در ۱۲ ماه دریافت کرد و بندرعباس نیز با ۹.۵ میلی‌متر در وضعیتی بسیار بحرانی قرار گرفت. این اعداد تنها بخشی از واقعیت اقلیمی است که جنوب کشور را به‌شدت تحت فشار قرار داده. در گفت‌وگوی مفصل با «مرضیه سی‌سی‌پور»، کارشناس اداره‌کل هواشناسی هرمزگان، از چرایی این تغییرات، نقش بادها و دریا، امید به بارش‌های زمستانی و خطرهای تغییر اقلیم سخن گفتیم؛ روایتی که نشان می‌دهد پیش‌بینی آب‌وهوا در هرمزگان نه یک محاسبه ساده، بلکه علمی پیچیده و سرشار از ناشناخته‌هاست.
بدترین سال زراعی نیم‌قرن اخیر
سی‌سی‌پور می‌گوید: «سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ یکی از بدترین سال‌های زراعی بود که در تاریخ هواشناسی استان هرمزگان تجربه کردیم. در پنج ایستگاه مهم، از شرق و شمال استان تا جزایر، رکورد کمترین بارش تاریخ ثبت شد. ایستگاه‌هایی مثل میناب، بستک، پارسیان، حاجی‌آباد و جزیره لاوان همه سالی را پشت سر گذاشتند که رکورد کم‌بارش‌ترین سال از زمان تأسیس این ایستگاه‌ها بوده است.»
طبق داده‌های ارائه‌شده، در ده ایستگاه دیگر نیز بارش‌ها بسیار ناچیز بود. پنج ایستگاه حتی زیر ۱۰ میلی‌متر بارندگی داشتند. اما رکورددار این خشکی، جزیره ابوموسی بود: تنها ۳ میلی‌متر بارش در کل سال! سی‌سی‌پور: «تصور کنید از ۱۲ ماه سال، تنها یک بارش ناچیز ثبت شده. این یعنی عملاً بارشی وجود نداشته است. حتی بندرعباس با همه‌ی سابقه بارندگی‌اش فقط ۹.۵ میلی‌متر بارش داشت.»
خشکسالی مزمن در سراسر استان
«الان حدود ۹۸ درصد خاک استان هرمزگان درگیر خشکسالی است و در برخی مناطق خشکسالی بسیار شدید داریم. نکته مهم این است که چنین شرایطی به‌صورت پیاپی رخ می‌دهد. یعنی ما یک سال کم‌بارش داریم، بعد دوباره سالی مشابه و این چرخه ادامه پیدا می‌کند. برای اینکه اندکی از این وضعیت رها شویم، نیازمند چند سال پیاپی بارش بالاتر از نرمال هستیم.»
امیدواری‌های مونسون
سی‌سی‌پور: «یکی از مواردی که برای ما هواشناسان جای امیدواری دارد این است که هرمزگان در تابستان هم بارش‌هایی دارد. در همین تابستان اخیر، در بشاگرد بارش‌های قابل توجهی داشتیم.
مونسون امسال نسبت به سال‌های قبل فعال‌تر بود و کمک کرد در زمانی که استان با گرمای شدید دست‌وپنجه نرم می‌کرد، بارش‌های بعدازظهر در ارتفاعات شکل بگیرد.»
او می‌افزاید: «وزن بارش‌های تابستانه در بشاگرد حتی از بارش‌های زمستانه پیشی گرفته است. این موضوع جالب اما نگران‌کننده است؛ چرا که انتظار داریم بارش اصلی استان در زمستان رخ دهد. این تغییر رژیم بارشی نشانه‌ای روشن از تغییر اقلیم است.»
تغییر اقلیم؛ واقعیتی انکارناپذیر
«آنچه امروز در هرمزگان و بسیاری از نقاط کشور می‌بینیم، تغییر اقلیم است. بارش‌های زمستانه کم شده، الگوی بارش تغییر کرده، و بارش‌ها به زمان‌هایی منتقل شده‌اند که انتظارش را نداریم. گاهی بارش‌ها به شکل سیلابی در تابستان رخ می‌دهند و این برای کشاورزی و مدیریت منابع آب شرایط دشوارتری ایجاد کرده است.»
چشم‌انداز پاییز و زمستان ۱۴۰۴
«پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد پاییز ۱۴۰۴ احتمالاً کم‌بارش خواهد بود. البته امیدواریم در آبان و آذر مسیر حرکت سامانه‌های جنوبی باز شود. اما امید اصلی ما به زمستان ۱۴۰۴ است. مدل‌های جهانی احتمال بارش نرمال و حتی خوب در زمستان را تقویت می‌کنند و انتظار داریم بارش‌ها گسترده‌تر بوده و بیشتر نقاط استان را پوشش دهند.»
چرا بارش گاهی ناگهان ناپدید می‌شود؟
«پیش‌بینی‌ها بر اساس مدل‌ها انجام می‌شوند. وقتی داده‌های جدید وارد می‌شوند، خروجی مدل تغییر می‌کند. گاهی سامانه بارشی آماده ورود است اما تغییر ناگهانی جهت باد باعث می‌شود ابرها پراکنده شوند. در هرمزگان، بادهای روی دریا نقش کلیدی دارند؛ اگر از شرق بیایند و رطوبت دریای عمان و خلیج فارس را بیاورند، بارش‌های قابل توجه رخ می‌دهد. اما بادهای غربی ابرها را به‌سادگی از هم می‌پاشند.»
آینده متزلزل کشاورزی جنوب
تصویر کلی روشن است: سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ برای هرمزگان یکی از خشک‌ترین دوره‌های نیم‌قرن اخیر بود.
خشکسالی بیش از ۹۰ درصد استان را فراگرفته و تنها امید جدی، بارش‌های زمستانه است. تغییر اقلیم الگوهای بارشی را به‌طور اساسی دگرگون کرده و آینده کشاورزی و منابع آبی جنوب کشور را با چالش‌های جدی مواجه ساخته است. سی‌سی‌پور در پایان تأکید می‌کند: «پیش‌بینی هوا برای مدیریت است نه قطعیت. اگر این نگاه در میان مسئولان و مردم تقویت شود، می‌توانیم بهتر برای شرایط سخت آینده آماده باشیم.»
جدیدترین اخبار
شتاب در عمران بندرعباس
غرق شدن لنج باری در آب‌های بوموسی
سومین قطار ۵ ستاره ایران رونمایی شد
شهید گمنام هشت سال دفاع مقدس در جکدان بشاگرد آرام گرفت
برقراری مسیر چهارماهه میان کیش و پایتخت تاجیکستان
آغاز پخش سریال چینی «پزشک دربار» از فردا
رمز اعتماد مصرف‌کنندگان و موفقیت این برند
استقلال در بندرعباس
آتش‌سوزی گسترده ۱۱ ساعته در یک منزل مسکونی بندرپل مهار شد
ترکیب تیم فوتبال استقلال مقابل الوصل اعلام شد
چالش های مسکن ملی و خطر تشدید کم بارشی
عملیاتی شدن دومین مصوبه سفر استاندار هرمزگان به رودان
پروازهای لوفت‌هانزا از ۲۶ دی به ایران می‌آید
ابلاغ شیوه نامه مراقبت و کنترل بیماری های حاد تنفسی در مدارس
فروش میلیون دلاری تابلو ناشناخته
همه نمایندگان سیم‌کارت سفید دارند!
