نقاب دیپلماسی اروپا

قمار اروپا برای بازگشت تحریم‌ها علیه ایران

این نماینده مجلس با اشاره به بی‌فایده بودن مذاکرات با کشورهای غربی گفت: «مردم ما به وضوح می‌دانند که مذاکرات با این کشورها جز فشار بیشتر نتیجه دیگری نداشته است. بنابراین، باید تمام گفتگوها تا زمانی که این کشورها استانداردهای دوگانه خود را کنار بگذارند، متوقف شود.»

به گفته وی، فعال شدن مکانیسم ماشه اساساً تحریم‌های قبلی را بازمی‌گرداند و هیچ چیز جدیدی برای ایران به ارمغان نمی‌آورد. با این حال، او تأکید کرد که پاسخ مجلس «قاطع و بازدارنده» خواهد

بود.سه کشور اروپایی که با نام E3 شناخته می‌شوند، هفته‌هاست که به تهران هشدار می‌دهند که تحریم‌های سازمان ملل متحد ممکن است تا ماه اکتبر، زمانی که توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ بین تهران و قدرت‌های بزرگ منقضی می‌شود، دوباره اعمال شوند.

سه کشور اروپایی، تهران را به نقض مفاد توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، که رسماً با نام برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، متهم کرده‌اند. در این توافق، ایران موافقت کرد که در ازای لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه اقتصادش، برنامه هسته‌ای خود را محدود کند. یکی از اجزای توافق هسته‌ای، مکانیسم «بازگشت سریع»، اجازه می‌دهد در صورت نقض توافق توسط ایران، تحریم‌ها به سرعت دوباره اعمال شوند.

وزرای امور خارجه فرانسه، آلمان و بریتانیا روز پنجشنبه در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل نوشتند: «از سال ۲۰۱۹ و تا به امروز، ایران به طور فزاینده و عمدی از انجام تعهدات خود در چارچوب برجام دست کشیده است.»

آن‌ها گفتند: «این شامل انباشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا می‌شود که فاقد هرگونه توجیه غیرنظامی معتبر است و برای کشوری بدون برنامه تسلیحات هسته‌ای بی‌سابقه است». همین¬طور افزودند که همچنان به دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک متعهد هستند.

در صورت اجرا، این اقدام به معنای بازگشت به تحریم‌های گسترده سازمان ملل است که قبل از توافق ۲۰۱۵ برقرار بودند، از جمله تحریم تسلیحات متعارف، محدودیت‌های مربوط به توسعه موشک‌های بالستیک و مسدود کردن دارایی‌ها. با وجود ادعای اروپا مبنی بر اینکه، ایران پس از خروج یک‌جانبه دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده، از توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۸، به طور پیوسته غنی‌سازی هسته‌ای خود را افزایش داده است؛ اما ایران که ادعای تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را رد می‌کند، در مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای خود شرکت داشت، تا زمانی که اسرائیل در ماه ژوئن بمباران مراکز هسته‌ای، نظامی و غیرنظامی ایران را آغاز کرد و صدها نفر را کشت. آمریکا نیز به حملات اسرائیل پیوست و اهداف هسته‌ای در ایران را هدف قرار داد و باعث شد دولت ایران از تمام تلاش‌های دیپلماتیک عقب‌نشینی کند. روز پنجشنبه، وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی در نامه خود به شورای امنیت سازمان ملل اعلام کردند که در صورت موافقت ایران با گام‌های خاص، پیشنهاد تمدید لغو تحریم‌ها را داده‌اند. اما آن‌ها گفتند که تهران «نه به رعایت تعهدات خود در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازگشته و نه دوباره درگیر مذاکرات با هدف دستیابی به یک راه‌حل دیپلماتیک قابل قبول شده است».

چرخه فشار، تلافی

کارشناسان می‌گویند تصمیم کشورهای اروپایی برای اعمال تحریم‌های «اسنپ بک» علیه ایران ممکن است تنش‌های بین‌المللی را بیش از پیش تشدید کند، زیرا ترس از جنگ منطقه‌ای بر خاورمیانه سایه افکنده است.اعتماد یک خیابان دو طرفه است و اگر نیت واقعی اروپایی‌ها دستیابی به توافق در مسیر یک گفتگوی معتبر است باید در این راستا قدم بردارند اما کنش فعلی آن‌ها بیشتر شبیه به یک نیروی تشدیدکننده در مثلث تنش‌ها بین ایالات متحده، اسرائیل و ایران است. کارشناسان می‌گویند دولت‌های پاریس، لندن و برلین اساساً در حال استناد به بندی از یک توافق‌نامه‌ی مدت‌ها رها شده برای تضمین تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران هستند.

جیمز بیز، سردبیر دیپلماتیک الجزیره، در این باره گفت که «ایران در طول مذاکرات هسته‌ای ثابت قدم بوده است».او توضیح داد که تهران همواره گفته است که خواهان یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز است، نه سلاح هسته‌ای، در حالی که ایالات متحده در حال تغییر موضع خود بوده است. بیس گفت: «در یک مقطع، [ایالات متحده] گفت، بله، شما می‌توانید یک برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشید، و سپس گفت نه، هیچ برنامه هسته‌ای. و البته، پس از آن، دیپلماسی هنوز در حال انجام بود... وقتی اسرائیل به ایران حمله کرد. این ایران است که در همه چیز ثابت قدم بوده است، و این ایالات متحده است که واقعاً موضع خود را تغییر می‌دهد و مردم را شگفت‌زده می‌کند.»

پاسخ معیوب به هر کنش سیاسی ایران

«فواد ایزدی»، استاد دانشگاه تهران، گفت مردم ایران از طرح سه کشور اروپایی برای اعمال مجدد تحریم‌ها علیه این کشور، به ویژه با توجه به اینکه این اقدام تنها چند ماه پس از حملات اسرائیل صورت می‌گیرد، ابراز خشم کرده‌اند. ایزدی خاطرنشان کرد که برخی از سیاستمداران ایرانی نیز از دولت خواسته‌اند که از پیمان جهانی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج شود «زیرا مهم نیست ایران چه کاری انجام دهد، با محکومیت و مجازات‌های بین‌المللی روبرو می‌شود». او گفت: «ایران توافق‌نامه‌ها را امتحان کرده است، ایران دیپلماسی را امتحان کرده است - هیچ‌کدام جواب نداده است. تنها چیزی که ایران دیده است تحریم‌های بیشتر، حملات نظامی، خرابکاری، قتل دانشمندان ایرانی بوده است.» وی افزود که بسیاری از ایرانیان اکنون معتقدند که این کشور باید «سیاست مستقلی را در مورد برنامه هسته‌ای خود دنبال کند».

حتی اگر بازگشت تحریم‌ها تمام وزن تحریم‌های گذشته سازمان ملل را احیا کند، تأثیر عملی آن به هیچ وجه تضمین شده نیست.

اجرای تحریم‌ها مدت‌هاست که متناقض بوده است: تهران، به نوبه خود، به طور فزاینده‌ای در تحمل تحریم‌ها مهارت پیدا کرده است. اتکا به خریدهای چینی، کانال‌های مالی موازی و تجارت تهاتری منطقه‌ای، محدودیت‌های غرب را تضعیف کرده است. از دیدگاه تهران، اعتبار اروپا زمانی از بین رفت که ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از برجام خارج شد و اروپا را قادر به ارائه کمک‌های اقتصادی وعده داده شده نکرد.

با فعال شدن رسمی مکانیسم ماشه، محاسبات تصمیم‌گیری از حالت بالقوه به حالت عملی تغییر یافته است. اروپا با یک دوراهی جدی روبرو است: اعمال تحریم‌ها و ریسک تحریک ایران به خروج از NPT، یا تلاش برای یک مهلت دیپلماتیک در آخرین لحظه، حتی با توجه به اینکه پنجره رویه‌ای برای اعمال نفوذ یکجانبه در ماه اکتبر بسته می‌شود.

روزنامه صبح ساحل