چالش تعادل در فصل سالمندی

دشواری‌های راه رفتن

با افزایش سن، نحوه راه رفتن افراد تغییر می‌کند. سالمندان اغلب به دلیل تغییرات مرتبط با سن، در راه رفتن دچار مشکل می‌شوند که این امر می‌تواند به از دست دادن تعادل منجر شود. از دست دادن تعادل با مجموعه‌ای از علائم دیگر همراه است و احساس پس از دست دادن تعادل در هر فرد متفاوت با دیگری است. احساس ضعف، تهوع یا بی‌ثباتی، برخی از علائمی هستند که پس از عدم تعادل به وجود می‎‌آیند. افراد گاهی از دست دادن تعادل را این‌گونه توصیف می‌کنند که انگار احساسی در حال چرخش دارند در حالی‌که ثابت ایستاده‌اند. علاوه بر این، داشتن سرگیجه بدون دلیل مشخص یا احساس شناور بودن، برخی دیگر از علائم است.

مشکلات تعادل بعد از 50 سالگی اغلب با تغییر وضعیت از نشسته به ایستاده، راه رفتن یا حرکت دادن سر به صورت افقی یا عمودی بدتر می‌شوند.

مشکلات تعادل اغلب به سرگیجه منجر شده و ممکن است با حالت تهوع نیز همراه شود. علائم آن، از چند دقیقه تا چند روز می‌تواند طول بکشد. از دست دادن تعادل ممکن است به دلیل احساس ناگهانی چرخش اتاق یا حس غش کردن رخ دهد.

چرا همه چیز می‌چرخد؟

چنانچه در گوش داخلی مشکلاتی چون تورم، تجمع مایع یا عفونت وجود داشته باشد، ممکن است ورتیگو (Vertigo) ایجاد شود. ورتیگو نوعی سرگیجه است که در آن فرد این احساس را دارد که محیط اطراف او می‌چرخد در حالی‌که چرخشی در کار نیست. گوش داخلی در حفظ حس تعادل نقش دارد، چنانچه مشکلات مربوط به گوش داخلی درمان نشوند، این مسئله به از دست دادن مکرر تعادل منجر خواهد شد. مشکلات بینایی یکی دیگر از مواردی است که می‌تواند باعث بروز ورتیگو شود.

همه چیز به این‌جا ختم نمی‌شود!

از دست دادن تعادل، تنها به گوش یا مشکلات بینایی محدود نمی‌شود بلکه دلایل دیگری نیز برای بروز آن وجود دارد. با افزایش سن، بدن دچار تغییراتی می‌شود و خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها افزایش می‌یابد. از دست دادن تعادل اغلب نشانه‌ یک بیماری دیگر است و یک مشکل مستقل که نیاز به درمان جداگانه داشته باشد، محسوب نمی‌شود. با بالا رفتن سن، کارایی بدن در پمپاژ خون رگ‌ها کاهش می‌یابد.

چنانچه افراد سالمند به سرعت از جای خود بلند شوند یا حرکتی ناگهانی انجام بدهند، فشار خون‌شان افت خواهد کرد. در این حالت برای لحظه‌ای تعادل فرد از دست می‌رود و سپس بهبود می‌یابد. علائم معمولا با بازگشت فشار خون به حالت عادی، از بین می‌روند. آن دسته از افرادی که به بیماری‌هایی چون پارکینسون یا ام.اس (MS) مبتلا هستند بیشتر در معرض خطر از دست دادن تعادل قرار می‌گیرند.

شروع ناگهانی مشکلات تعادل (به ویژه زمانی که با تغییرات بینایی، بی‌حسی، گزگز یا ضعف همراه شود) می‌تواند نشانه‌ای از سکته مغزی باشد. در چنین شرایطی باید سریعا با اورژانس تماس گرفت.

مشکلی که دلایل دیگری هم دارد

سرگیجه یکی از عوارض جانبی برخی از داروها است و می‌تواند وضعیت افراد با مشکل عدم تعادل را تشدید کند.

داروهای ضد تشنج، ضد افسردگی، آرام‌بخش و خواب‌آور ممکن است در برخی افراد باعث بروز عدم تعادل شود. در صورت بروز سرگیجه و عدم تعادل ناشی از دارو باید این مسئله را با پزشک درمیان گذاشت. آن دسته از افرادی که برای کنترل فشار خون بالا دارو مصرف می‌کنند ممکن است دچار پایین آمدن بیش از حد فشار خون شوند، در چنین شرایطی احتمال بروز از دست دادن تعادل وجود دارد. آهن در تولید گلبول‌های قرمز که نقش اکسیژن رسانی دارند، حیاتی است. اگر سطح آهن به طور مداوم پایین باشد، احتمال کم خونی (آنمی) وجود دارد. چنانچه از دست دادن تعادل به دلیل کم خونی باشد، ممکن است در طول حمله احساس ضعف و رنگ پریدگی پوست به وجود بیاید. آن دسته از افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند نیز می‌توانند دچار افت ناگهانی خون و سرگیجه شوند. در این شرایط احتمال عرق کردن و احساس اضطراب ناگهانی وجود دارد. علاوه بر موارد یاد شده، ضعف عضلات و مفاصل نیز می‌تواند در سالمندان باعث اختلال در تعادل شود. کاهش توده عضلانی و تحلیل مفاصل با افزایش سن، توانایی بدن در حفظ پایداری را کاهش می‌دهد و باعث مشکل عدم تعادل خواهد شد.

چند نکته مهم که باید بدانید

از دست دادن تعادل، فرد را در معرض خطر افتادن، زمین خوردن و آسیب‌دیدگی قرار می‌دهد. باید توجه داشت که شکستگی‌های ناشی از زمین خوردن در سنین سالمندی اغلب می‌توانند خطرناک و جدی باشند. این وضعیت (عدم تعادل) ، می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند و باعث بروز اضطراب شود. برخی علائم نشان دهنده مشکلات جدی‌تری هستند که در صورت مشاهده آن‌ها باید فورا با اورژانس تماس گرفت. برای مثال، سردرد ناگهانی و ناتوان کننده، درد یا احساس فشار در قفسه سینه ، استفراغ شدید ، بی‌حسی در صورت، دست‌ها یا پاها، غش کردن، ضربان قلب نامنظم یا سریع، تنگی نفس، تغییر ناگهانی در نحوه صحبت کردن، احساس گیجی، دوبینی، تشنج و کاهش شنوایی برخی از این علائم هستند.

روزنامه صبح ساحل