ناترازی دخل و خرج زندگی

حداقل درآمد خانوار ایرانی در سال 1404

در سیصد و سی و پنجمین نشست شورای عالی کار حداقل دستمزد ۱۴۰۴ با افزایش بیش از ۴۵ درصد مصوب شد و حداقل پایه حقوق از ۷.۱ میلیون تومان به ۱۰.۳ میلیون تومان افزایش یافت. همچنین حداقل دریافتی کارگران متاهل با دو فرزند از ۱۱.۶ میلیون تومان به ۱۶.۳۵۱ میلیون تومان رسید. گفتنی است حداقل حقوق کارگران متاهل بدون فرزند نیز از 9.9 میلیون تومان به 13.900 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است اما از آنجایی که در این گزارش قصد داریم به بررسی هزینه‌های یک خانواده چهار نفره بپردازیم؛ حداقل حقوق را 16 میلیون تومان در نظر می‌گیریم.

سهم هزینه‌های مهم هر خانواده ایرانی در حال حاضر چگونه است؟

مسکن با سهم ۴۲.۲ درصدی بیشترین سهم از هزینه ماهانه خانوار ایرانی را به خود اختصاص می‌دهد. بر همین اساس مستاجران یا افرادی که بایستی اقساط ماهانه وام مسکن پرداخت کنند؛ شرایط نسبتا دشواری دارند. همچنین هزینه‌های خورد و خوراک ۲۵ درصد هزینه‌های ماهیانه خانوار ایرانی را به خود اختصاص می‌دهد. بهداشت و درمان و حمل‌ونقل و ارتباطات نیز به ترتیب با سهم ۹ درصد و هشت درصد در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرد. سهم لوازم، اثاث و خدمات همراه با هزینه پوشاک و کفش تقریباً معادل سه درصد است. از آنجا که هزینه معیشت شامل تمام هزینه‌هایی است که برای حفظ حداقل استاندارد زندگی یک فرد یا خانواده ضروری است؛ در این گزارش به بررسی دو گروه اصلی هزینه‌ها یعنی گروه خوراکی‌ها و گروه غیرخوراکی شامل هزینه مسکن، بهداشت و درمان و حمل‌ونقل و ارتباطات می‌پردازیم.

سبد اقتصادی حداقل هزینه خوراک هر ایرانی

براساس آمار، هزینه تأمین حداقل سبد خوراکی برای هر ایرانی در تیر ماه به 2 میلیون و 765 و برای یک خانواده چهار نفره به بیش از 12 میلیون تومان رسیده است و اگر مبنای حقوق را 16 میلیون تومان در نظر بگیریم؛ عمده درآمد سرپرست خانوار صرف تهیه اقلام ضروری خوراکی می‌شود. گفتنی است قیمت تهیه این سبد خوراکی در مقایسه با خرداد ماه ۵.۳۷ درصد و نسبت به تیر ماه سال گذشته ۵۷.۵ درصد افزایش یافته است. لازم به توضیح است؛ این سبد پیشنهادی یک سبد اقتصادی و کلی است و با جدول کالری انستیتو تغذیه که در ادامه به آن پرداخته می‌شود؛ تفاوت دارد.

سبد تغذیه پیشنهادی انیستیتو

بررسی الگوی مصرف مواد غذایی و وضعیت تغذیه‌ای خانوار و فرد در کشور در سال 98-1397 و همچنین جدول ترکیبات غذایی ایران نشان می‌دهد که بایستی میزان انرژی دریافتی، پروتئین و مواد مغذی برای گروه‌های سنی و جنسی مختلف، متفاوت باشد. بر همین اساس در آخرین مراجع WHO/FAO آمده است: هر فرد به طور روزانه بایستی چربی 30-15٪؛ کربوهیدرات 75-55٪؛ پروتئین 15-10٪؛ اسید چرب اشباع کمتر از 10٪؛ قندهای ساده کمتر از 10٪ انرژی؛ مجموع گروه سبزی و میوه بیش از 400 گرم را برای بهینه‌سازی مقادیر سبد غذایی مطلوب و مقرون به صرفه مورد استفاده قرار دهد. لذا مقادیر پیشنهادی سرانه مواد غذایی (گرم در روز) برای سبد غذایی مطلوب ایران-1402 عبارتند از: نان 290؛ برنج 70؛ ماکارونی 25؛ حبوبات و مغزها 30؛ سیب زمینی 70؛ سبزی­‌ها ؛ میوه‌­ها 200؛ گوشت قرمز 30؛ گوشت سفید (مرغ و ماهی) 60؛ تخم مرغ 40؛ لبنیات 300؛ روغن گیاهی مایع 35؛ قند و شکر 30. از میان ریزمغذی‌های کلیدی، ریبوفلاوین و ویتامین A بیشتر از مقدار مورد نیاز و آهن و کلسیم در محدوده 85-80% نیاز تامین می‌شوند. سبد غذایی مطلوب طراحی شده برای سال 1402 در مقایسه با سبد غذایی مطلوب سال 1392، 5% ردپای آب و 2% ردپای کربن کمتری دارد. اندک افزایش پایداری زیست محیطی سبد غذایی مطلوب سال 1402 نسبت به سبد سال 1392، به ­طور عمده ناشی از کاهش سهم گوشت­‌ها، میوه و برنج و افزایش سهم حبوبات بوده است. افزایش میزان لبنیات یکی از دلایلی است که پایداری زیستی سبد غذایی مطلوب جدید را محدود کرده است. گفتنی است این سبد با سبد پیشنهادی که در بالا به آن اشاره شد؛ تفاوت‌هایی دارد مثلا گروه لبنیات در جدول انستیتو تغذیه به 4 نوع کالای لبنی پرمصرف تقسیم می‌شود و بر اساس این تقسیم‌بندی، هر فرد باید 4.5 لیتر شیر، 3 کیلوگرم ماست، 750 گرم پنیر و 750 گرم کره در طول یک ماه مصرف کند. حال اگر این مقادیر براساس اندازه خانوار مورد بررسی قرار دهیم؛ هزینه تامین دو مورد اول به ترتیب 677 هزار تومان و 633 هزار تومان خواهد شد. مبلغ مورد نیاز برای تامین پنیر و کره به مقدار اشاره شده نیز به ترتیب 405 هزار تومان و یک میلیون و 439 هزار تومان است. لذا اگر هزینه خوراک هر ایرانی را بر این اساس بسنجیم؛ مبلغ آن به مراتب بالاتر خواهد بود.

سهم هزینه‌های غیر خوراکی ماهانه یک خانوده چهار نفره بندرعباسی

هزینه اجاره یک واحد آپارتمان صد متری در یک محله معمولی بدون در نظر گرفتن پول رهن، ماهانه بین 12 تا 15 میلیون تومان است.

هزینه بهداشت و درمان و حمل‌ونقل و ارتباطات به طور متوسط برای یک خانواده حدود چهار میلیون تومان تمام می‌شود و سهم لوازم، اثاث و خدمات همراه با هزینه پوشاک و کفش حداقل معادل 2 میلیون تومان باید در نظر گرفت. در نتیجه مجموع هزینه غیر خوراکی ماهانه یک خانوده چهار نفره بندرعباسی بدون در نظر گرفتن هزینه تفریح و سایر موارد؛ با حداقلی‌ترین محاسبات 18 میلیون تومان خواهد بود.

هزینه معیشت چند؟

بر اساس محاسبات صورت گرفته از هزینه معیشت یک خانواده چهار نفره، حداقل 30 میلیون تومان برای گذران زندگی در شهر بندرعباس نیاز است. لذا یک خانواده چهار نفره، به هیچ عنوان با کار کردن تنها یک نفر از اعضای خانواده امکان امرار معاش حداقلی را نخواهد داشت.

روزنامه صبح ساحل