فرهنگی و هنری
حاجی‌آباد با داشتن آثار ارزشمندی از دوران اشکانی، سلجوقی و صفویه، یکی از مناطق منحصربه‌فرد از نظر تنوع و قدمت آثار تاریخی در هرمزگان به شمار می‌رود. گوردخمه‌های اشکانی، قلعه‌ها، آسیاب‌های آبی و سازه‌های برکه‌ای تنها بخشی از گنجینه‌های فرهنگی این شهرستان هستند. با این حال، به گفته‌ی «موسی شریفی»، مدیرکل میراث فرهنگی حاجی‌آباد، نبود بودجه، بی‌توجهی به اصول مرمت و کمبود نیروی متخصص، این آثار را در معرض نابودی تدریجی قرار داده است.
تنوع تاریخی کم‌نظیر در دل حاجی‌آباد
به گفته‌ی شریفی، منطقه حاجی‌آباد به‌لحاظ تنوع آثار تاریخی، یکی از نقاط خاص در نقشه فرهنگی کشور است و آثاری از دوره اشکانی تا سلجوقی، در این شهرستان قابل مشاهده است. گوردخمه‌ها، چهارطاقی‌ها، آسیاب‌های آبی، برکه‌های ساروجی، مساجد تاریخی، قلعه‌های خشتی، کاروان‌سراها و حتی بقایای ذوب‌آهن‌های سنتی را داریم که هرکدام گویای بخشی از تاریخ و تمدن کهن منطقه هستند.
وی یکی از شاخص‌ترین این آثار را شیر برنزی کشف‌شده در منطقه بسته فرقان(فارغان) معرفی می‌کند: «این اثر در حال حاضر در موزه کرمان نگهداری می‌شود و نشان‌دهنده هنر فلزکاری و نمادپردازی در دوران باستان است.»
همچنین قلعه حاجی‌آباد، گورستان گبری، بند ساروجی منطقه میمند، محوطه تاریخی طارم و آرامگاه‌های شخصیت‌های مذهبی، از دیگر آثار ثبت‌شده یا در حال بررسی برای ثبت ملی هستند.
مرمت غیراصولی و بی‌توجهی به اصالت معماری
شریفی با ابراز نگرانی از وضعیت مرمت آثار گفت:«فقط در قلعه حاجی‌آباد مرمتی انجام شده که آن هم به شکل محدود بوده. سایر آثار در حال فرسایش‌اند. متأسفانه اگر اقدامی اصولی و فوری صورت نگیرد، در آینده چیزی برای نجات دادن باقی نمی‌ماند.»
وی بر لزوم رعایت اصول تخصصی در مرمت تأکید کرد: «برای مثال، اگر بنایی با خشت ساخته شده، خشت مورد استفاده در مرمت باید از نظر جنس، خاک، اندازه و تکنیک ساخت با بنای اصلی همخوان باشد. متأسفانه در برخی موارد، بدون درنظر گرفتن بافت بومی، از مصالح ناهماهنگ استفاده می‌شود که نه‌تنها ظاهر بنا را مخدوش می‌کند بلکه به پایداری آن هم لطمه می‌زند.»
مشارکت مردمی؛ تجربه‌ای موفق در صیانت از میراث
یکی از راهکارهای مؤثر، جلب مشارکت مردمی است. شریفی گفت: «ما گروه‌هایی از مردم محلی مانند چوپان‌ها، کشاورزان و طبیعت‌گردها را به‌عنوان همیار میراث فرهنگی آموزش داده‌ایم. آن‌ها اگر آثار مشکوک یا تخریبی ببینند، بلافاصله به ما گزارش می‌دهند. همین تعامل باعث شد در چند مورد از تخریب‌های عمدی یا حفاری غیرمجاز جلوگیری کنیم.»
ظرفیت‌های مغفول در گردشگری فرهنگی
حاجی‌آباد با طبیعت خاص و آثار تاریخی فراوان، پتانسیل بالایی برای گردشگری دارد. با این حال، نبود زیرساخت، مانع بزرگی بر سر راه توسعه آن شده است.
شریفی در این‌باره گفت: «در ایام نوروز امسال، روزانه تا ۵۰۰ خودرو وارد حاجی‌آباد می‌شدند. اما چون زیرساخت‌هایی مثل سرویس بهداشتی، اقامتگاه، فضای بازدید مناسب و راهنمای گردشگر وجود نداشت، اکثر بازدیدها کمتر از دو ساعت طول می‌کشید. یعنی ما فرصت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بزرگی را از دست می‌دهیم.»
وی با اشاره به طرح‌های بوم‌گردی و اقامتگاه‌های سنتی افزود: «خیلی از مردم علاقه‌مندند وارد حوزه گردشگری شوند، اما چون حمایت مالی نمی‌شوند، نمی‌توانند شروع کنند. اگر تسهیلاتی برای این افراد فراهم شود، این منطقه به یکی از قطب‌های گردشگری جنوب کشور تبدیل خواهد شد.»
ساختمان میراث فرهنگی؛ رؤیایی ۱۵ ساله
شریفی همچنین به وضعیت نامناسب اداری اشاره کرد و گفت: «ما ۱۵ سال پیش زمینی را برای ساخت ساختمان میراث فرهنگی تعیین کردیم. اما نه حصاری دور آن کشیده شده و نه بودجه‌ای برای ساخت آن در نظر گرفته شده است. با ادامه این روند، ممکن است زمین از اختیار ما خارج شود. در حال حاضر، در ساختمان استیجاری و با کم‌ترین امکانات فعالیت می‌کنیم.»
توسعه بدون فرهنگ، توسعه‌ای ناقص است
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی حاجی‌آباد، توسعه پایدار بدون توجه به حفظ هویت فرهنگی ممکن نیست. شریفی در ادامه گفت: «مردم منطقه با دیدن آثار تاریخی، حس تعلق پیدا می‌کنند. اگر این آثار نابود شوند، پیوند مردم با گذشته‌شان قطع می‌شود. از طرفی، حفظ میراث فرهنگی فقط وظیفه اداره کل نیست؛ شوراها، دهیاران، مسئولان و مردم، همگی باید در این مسیر همراه باشند.»
او پیشنهاد می‌دهد که در روستاها، بنرهایی از آثار تاریخی نصب شود تا مردم نسبت به میراث خود حساس‌تر شوند.
«حتی یک عکس می‌تواند در ذهن کودک روستایی جرقه‌ای برای علاقه‌مندی به فرهنگ بزند.»
صدای حاجی‌آباد باید شنیده شود
با گذشت هر سال و بی‌توجهی به آثار تاریخی حاجی‌آباد، بخشی از هویت و تاریخ این منطقه از بین می‌رود. شریفی صراحتاً هشدار می‌دهد: «اگر مسئولان استانی و ملی امروز اقدامی نکنند، فردا دیگر چیزی برای نجات دادن نخواهیم داشت.»
او در پایان از همه نهادهای مسئول خواست تا در ثبت آثار جدید، تأمین اعتبار مرمت، جذب نیروی متخصص، ساخت ساختمان میراث فرهنگی و توسعه زیرساخت‌های گردشگری همکاری کنند. تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود حاجی‌آباد به جایگاه شایسته‌اش در نقشه فرهنگی ایران برسد.
روزنامه صبح ساحل
جدیدترین اخبار
آغاز ۲ مزایده بزرگ برای فروش ۱۱ هزار و ۷۹۰ میلیارد ریال اموال تملیکی در هرمزگان
آمریکا یک شهروند ۱۳ شرکت و ۸ کشتی مرتبط با ایران را تحریم کرد
ویروس کرونا شایع نشده است/ مردم نگران نباشند
اولین دادگاه دوومیدانی‌کاران ایرانی در کره جنوبی برگزار می‌شود
وزارت ارشاد: فیش حقوقی نادره رضایی صحیح است/ توضیحات ارشاد درباره فیش حقوقی خبرساز
اهالی جزیره هرمز صاحب سند مالکیت شدند
دستورالعمل جدیدی برای بیمه کارگران ساختمانی تدوین شد
تعیین تکلیف فوری پروژه‌های نیمه‌تمام بندرعباس ضروری است
سه‌شنبه چهارم شهریور حراج شمش طلا برگزار خواهد شد
قیمت این محصولات مدیران خودور افزایش می‌یابد
قیمت پایه سایپا به‌زودی تعیین می‌شود
تعداد مبتلایان تب دنگی در هرمزگان به ۱۵ نفر اعلام کرد
افزایش نسبت کرونا در بین عفونت‌های تنفسی
پرداخت ۸۴۰ میلیارد تومان بابت یارانه شیرخشک به داروخانه‌ها
بانوی هرمزگانی در ترکیب تیم ملی
