تنگی‌نفس‌ دریا

در روزگاری نه‌چندان دور، ساحل بندرعباس یکی از معدود نقاط شهری در ایران بود که زندگی، کار، تفریح و طبیعت را در هم آمیخته بود. اما امروز، این هماهنگی زیبا در حال فروپاشی است. موج‌شکن‌های تازه‌ساز، سنگ‌هایی که کیلومترها به دریا ریخته شده‌اند و ساخت‌وسازهایی که بی‌وقفه ادامه دارند، حالا چهره‌ی آبی و زنده‌ی دریا را پشت دیوارهای خاکستری دفن کرده‌اند.

یکی از شهروندان بندرعباس در گفت‌وگو با خبرنگار صبح ساحل با اشاره به گسترش بی‌رویه این سازه‌ها گفت:«این چیزی که ساختن، نزدیک دو کیلومتر رفته توی دریا. شما فرض کن با خانواده‌ات رفتی پارک دولت، اونجا وایستادی؛ یهو می‌بینی که دیگه دید نداری. یعنی دریا دیگه اون شکلی که بود، نیست.»

وی با نگرانی از اثر این تغییرات بر طبیعت ادامه داد: «درسته که می‌گن دریا ساحل رو تمیز می کنه، ولی الان همین ساخت‌وساز باعث شده که مانع بشه؛ اصلاً دیگه دریا نمی‌تونه نفس بکشه، تمیز بشه. این یه واقعیت تلخه.»

پشت پرده طرح توسعه‌ای در نخل‌ناخدا

مطابق اطلاعات محلی، این موج‌شکن بخشی از طرحی بزرگ‌تر برای احداث اسکله‌ای در منطقه نخل‌ناخدا بندرعباس است؛ طرحی که هدف آن کوتاه کردن مسیر دریایی بندرعباس-جزیره هرمز عنوان شده است. اسکله نخل‌ناخدا که تقریباً روبه‌روی جزیره هرمز قرار دارد، به‌عنوان نقطه آغاز پروژه‌ای بزرگتر انتخاب شده تا فاصله سفرهای دریایی کاهش یابد. اجرای این موج‌شکن سنگی عظیم گفته می‌شود بخشی از پروژه‌ای برای ساخت یک دهکده دریایی است. اکنون، توده‌ای عظیم از لاشه‌سنگ‌های بزرگ به طول حدود دو کیلومتر در دل دریا ریخته شده و سدی سنگی و سخت را در قلب آبی ساحل ایجاد کرده است.

ساحل، دیگر همان ساحل نیست

یکی دیگر از شهروندان بندرعباسی با اشاره به آثار بصری این سازه‌ها گفت:«من از بندرعباس تا بوشهر و جاسک کنار ساحل رکاب زدم. شاید اونجا تمیزتر باشه، ولی جایی که زندگی و ساحل کنار هم جریان داشته باشن، فقط همین‌جاست؛ از سورو تا نخل‌ناخدا. برید گلشهر جنوبی، از پارک دولت به جزیره هرمز نگاه کنید؛ نمی‌بینید. چون این موج‌شکن همه‌چی رو سد کرده.»

او تأکید کرد که زیبایی ساحل بندرعباس بی‌نظیر است و ساخت این سد عظیم، بخشی از این زیبایی را نابود کرده است.

سوال‌هایی که بی‌پاسخ مانده‌اند

ساخت‌وسازهای دریایی، اگر بدون ارزیابی دقیق زیست‌محیطی، مشاوره با متخصصان و مشارکت مردمی انجام شوند، تبعاتی جبران‌ناپذیر خواهند داشت.

از بین رفتن جریان‌های طبیعی آب، آلودگی زیستگاه‌های دریایی، تخریب مناظر طبیعی و حتی کاهش گردشگری از جمله این آسیب‌ها هستند.

یکی دیگر از شهروندان با لحنی اعتراضی گفت:«جالب و در عین حال وحشتناکه که ساخت این سد یا موج‌شکن هنوز ادامه داره. کلی از دید ساحل رو نابود کرده. در حیرتم چطور نمی‌بینن مسئولایی که کارشون باید دیدن و رصد کردن باشه؟»

یک مطالبه عمومی

به نظر می‌رسد آنچه امروز در ساحل بندرعباس جریان دارد، نه یک توسعه پایدار، بلکه دخالتی سنگین و بی‌برنامه در طبیعت است؛ دخالتی که هم هویت بصری بندرعباس را تغییر داده و هم تنفس دریای جنوبی را به شماره انداخته است.

توسعه‌ای که زیبایی را سانسور می‌کند

موج‌شکن‌ها اگرچه با هدف حفاظت و توسعه ساخته می‌شوند، اما وقتی در دل دریا بدون در نظر گرفتن منظر شهری و زیست‌محیطی قد می‌کشند، بخشی از زیبایی طبیعی را از مردم می‌گیرند.

در بندرعباس که پیوند عمیقی میان شهر و دریا وجود دارد، دیدن افق آزاد و لمس شن‌های ساحلی بخشی از هویت روزمره مردم است. سازه‌های سنگی عظیم، مثل دیوارهایی سرد و بی‌جان، این پیوند را قطع کرده‌اند؛ گویی طبیعت زنده در پس جداری بتنی دفن شده است. توسعه‌ای که بدون ذوق و دقت در طراحی شکل بگیرد، نه‌تنها سازنده نیست، بلکه به آرامی زیبایی و زندگی را از چهره شهر می‌زداید.

صدای مردم رسا و روشن است

توسعه باید در هم‌نوایی و هم‌زیستی با طبیعت باشد، نه در تقابل و مقابله با آن.شهروندان از مسئولان ذی‌ربط انتظار دارند که با شفافیت کامل، پیگیری مستمر و گفت‌وگویی صادقانه با مردم، نسبت به روند فعلی بازنگری کنند؛ پیش از آنکه فرصت اصلاح از دست برود و خسارتی جبران‌ناپذیر رقم بخورد.

روزنامه صبح ساحل