پیش‌داوری درباره علل انفجار ممنوع

با گذشت بیش از یک ماه از حادثه انفجار مرگبار ۶ اردیبهشت در پایانه شرکت سینا بندر شهید رجایی، همچنان هیچ گزارش رسمی، شفاف و جامعی از دلایل وقوع حادثه، مقصران احتمالی و نقش نهادهای مدیریتی منتشر نشده است. این در حالی‌ست که افکار عمومی، خانواده‌های قربانیان و جامعه محلی بندرعباس منتظر پاسخ‌های روشن‌اند.

رئیس کل دادگستری استان هرمزگان در نشستی با خبرنگاران با محوریت آخرین وضعیت پرونده انفجار ۶ اردیبهشت در بندر شهید رجایی در رابطه با این سوال صبح‌ساحل تأکید کرد که قوه قضاییه با دستور صریح ریاست خود، این پرونده را با دقت و در ابعاد مختلف دنبال می‌کند، اما در عین حال گفت که قاضی، اجازه پیش‌داوری ندارد. مجتبی قهرمانی ادامه داد: حتی اگر مدیر یا شرکتی متهم و در دادگاه تبرئه شود، آن وقت چگونه می‌توان آبروی از دست‌رفته را جبران کرد؟ قانون‌گذار اجازه پیش‌داوری نمی‌دهد. وی از تشکیل تیم‌های کارشناسی تخصصی برای بررسی تمامی سناریوهای ممکن سخن گفت. وی با بیان اینکه بازپرس و کارشناسان در حال بررسی تخصصی فرضیه‌ها هستند و برخی موضوعات نیاز به تحلیل‌های علمی دارد تصریح کرد: پرونده قضایی حادثه بندر شهید رجایی همچنان در حال بررسی است، علت‌ها و عوامل آن به‌زودی مشخص خواهد شد و با هرگونه قصور یا تخلف برخورد قاطع و قانونی انجام خواهد گرفت.

وضعیت ایمنی در بندر شهید رجایی

رئیس‌کل دادگستری هرمزگان در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت ایمنی در بندر شهید رجایی و احتمال تکرار چنین فاجعه‌ای، تصریح کرد: موضوع ایمنی در حیطه وظایف قوه قضاییه نیست مگر آنکه به حقوق عامه مرتبط شود. قهرمانی ادامه داد: بندر شهید رجایی یک زیرساخت ملی است و مسئولیت مستقیم آن با سازمان بنادر و پدافند غیرعامل است. وی از نامه رسمی دادگستری به مدیرکل بنادر جهت بررسی وضعیت HSE کلیه بنادر استان خبر داد و یادآور شد: هفته گذشته طی نامه‌ای از مدیرکل بنادر خواسته شده تا وضعیت HSE کلیه بنادر استان بررسی شود.

آمار رسمی جان‌باختگان

رئیس‌کل دادگستری هرمزگان با تأکید بر شفافیت در اطلاع‌رسانی گفت: تعداد جان‌باختگان حادثه تاکنون ۵۸ نفر اعلام شده و ادعاهایی مبنی بر مفقودی‌های بیشتر بی‌اساس است. به گفته قهرمانی، دو مورد مراجعه به عنوان مفقودی بررسی شد که یکی اصلاً در استان حضور نداشته و دیگری جزء مصدومان بود. وی افزود: آزمایش‌های DNA در تهران و شیراز در کمتر از ۴۸ ساعت انجام شد، ۲۰ نفر از جان‌باختگان از طریق آزمایش ژنتیکی شناسایی شدند، از ۱۱ مفقودی نیز پس از تفحص میدانی، بررسی تصاویر دوربین‌ها و شهادت همکاران، هویت همگی احراز و فوت آن‌ها تأیید شد. قهرمانی تصریح کرد که آخرین جان‌باخته شناسایی‌شده فردی به‌نام «حسن رنجبر» بود.

وی با اشاره به اینکه برای ۵۳۰ نفر از مصدومان که به پزشکی قانونی مراجعه کردند، پرونده تشکیل شده و فرآیند پرداخت دیه آغاز شده است، یادآور شد: بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ نفر به مراکز درمانی مراجعه کردند که از این تعداد حدود ۵۳۰ نفر تحت درمان‌های تخصصی قرار گرفتند؛ تمامی مصدومان در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بیمارستان‌ها منتقل شدند و روند درمان آنان به پایان رسید.

پرداخت دیه و بررسی اعتراض‌ها

طبق اظهارات قهرمانی، دیه ۵۸ خانواده جان‌باخته در کمتر از ۷۲ ساعت پرداخت شد. فرآیند پرداخت دیه مصدومان نیز از ۷ خرداد آغاز شده است که این پرداخت مشروط به ارائه گواهی نهایی پزشکی قانونی است. رییس کل دادگستری هرمزگان تأکید کرد که مصدومانی که گواهی پزشکی قانونی آن‌ها نهایی شده و نیازی به بررسی معاونت مالی ندارند، می‌توانند با همراه داشتن مدارک شناسایی، اوراق اولیه پذیرش بیمارستانی و سایر مدارک مورد نیاز، برای دریافت دیه خود اقدام کنند و مصدومانی که به مبلغ دیه اعتراض دارند می‌توانند پس از دریافت گواهی جدید، درخواست بازنگری داشته باشند. قهرمانی این را بیان کرد که چهار نفر با مراجعه حضوری به پزشکی قانونی مدعی مصدومیت در این حادثه شده بودند که طبق اعلام پزشکی قانونی، مشخص شد مصدومیت آن‌ها هیچ ارتباطی با حادثه بندر شهید رجایی نداشته است؛ در همین راستا، دستور قضائی برای برخورد با این اقدام غیرقانونی آن‌ها صادر شده است. وی پرداخت دیه را تنها بخشی از حقوق قانونی اولیای دم دانست و اظهار داشت که سایر حقوق مرتبط مانند بیمه عمر یا حمایت‌های تامین اجتماعی نیز به قوت خود باقی است و خانواده‌ها می‌توانند این موارد را از طریق مراجع مربوطه پیگیری کنند.

خسارت خودروها

ارزیابی خسارت بیش از هشت هزار و ۶۷۰ خودروی دارای بیمه بدنه در کمتر از چهار روز انجام شد و حواله‌های خسارت صادر شده است. رییس کل دادگستری هرمزگان با تاکید بر همکاری صنعت بیمه، فرانشیز حذف و تخفیفات حفظ شد، افزود: تاکنون خسارت دوهزار و 573دستگاه کانتینر ارزیابی شده است و کالاهایی که پوشش بیمه داشتند، چالش خاصی نداشتند، اما هنوز میزان دقیق خسارت تجار و بخشی از خودروها مشخص نشده و کارگروه ویژه‌ای در معاونت استانداری این موضوع را دنبال می‌کند.وی درباره خودروهای فاقد بیمه بدنه گفت: با تلاش انجمن کشتیرانی ایران در قالب پویش «جان ایران»، مبلغ ۲۱۰ میلیارد تومان تأمین شد و پرداخت خسارت این خودروها از ۶ خرداد آغاز شده است.وی اضافه کرد که بیشتر کالاها تحت پوشش بیمه بوده‌اند، اما هنوز گزارش کامل پرداخت خسارت توسط شرکت‌های بیمه ارائه نشده و جلسات بیشتری در این خصوص در حال برگزاری است.

همدلی نهادها

رئیس کل دادگستری هرمزگان این حادثه را آزمونی برای همبستگی دستگاه‌ها دانست و گفت: با همکاری دستگاه قضایی، مردم، رسانه‌ها و نهادهای مسئول تلاش شد تا در کنار شفافیت، اقدامات حمایتی با سرعت انجام شود.

قهرمانی با اشاره به پرداخت خسارت خودروهای حادثه دیده در بندر شهید رجایی، اظهار کرد: با پیگیری‌های فراوان، سازمان بنادر و دریانوردی به درخواست دستگاه قضایی مبلغ خسارت را به‌صورت علی‌الحساب تامین کرده است و این پرداخت بدون ارتباط با تعیین نهایی مقصر بوده و برای تسریع در رفع مشکلات انجام شده است.

پاسخی در انتظار

در حادثه ششم اردیبهشت، ۱۷ هکتار از پایانه شرکت سینای بندر شهید رجایی دچار آتش‌سوزی شد؛ ۵۸ نفر جان‌باختند، بیش از ۸۶۰۰ خودرو خسارت دیدند و ۲۳۰۰ کانتینر آسیب دید. افکار عمومی منتظر گزارش نهایی علت حادثه، شناسایی مقصران و اقدامات اصلاحی در زیرساخت حیاتی بندر شهید رجایی هستند، پرونده‌ای که هرچند پیش‌داوری در آن ممنوع اعلام شده، اما امید است پاسخ آن برای مردم بندرعباس شفاف، مستند و قابل اعتماد باشد.