دولت ترامپ و ابزار جدید سرکوب مهاجران؛ گوانتانامو؛ از شکنجه‌گاه تروریست تا بازداشتگاه مهاجرین

یک تصمیم بی‌سابقه؛ انتقال مهاجران به گوانتانامو

در اوایل فوریه، دولت ترامپ ۱۷۸ مهاجر ونزوئلایی را که در خاک آمریکا بازداشت شده بودند، به پایگاه گوانتانامو منتقل کرد. ۱۲۷ نفر از آن‌ها در کمپ ۶ زندانی شدند، همان جایی که پیش‌تر برای بازداشت مظنونان وابسته به القاعده مورد استفاده قرار می‌گرفت. این مهاجران روزها بدون هیچ‌گونه ارتباط با دنیای بیرون در حبس بودند؛ در شرایطی که حتی زندانیان متهم به تروریسم در این بازداشتگاه، دسترسی بیشتری به وکیل داشتند.

این اقدام بلافاصله با واکنش تند گروه‌های حقوق بشری مواجه شد. در ۱۲ فوریه، چهار سازمان حقوقی، از جمله اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا (ACLU)، شکایتی را در دادگاه ثبت و اعلام کردند که این مهاجران در شرایطی غیرقانونی و در نقض آشکار اصول عدالت بازداشت شده‌اند. اما پیش از آن‌که دادگاه فدرال بتواند تصمیمی اتخاذ کند، دولت ترامپ اعلام کرد که تقریباً همه این مهاجران را به یک پایگاه نظامی در هندوراس فرستاده و از آنجا، آن‌ها را به ونزوئلا بازگردانده است-کشوری که حتی برخی از مقامات دولت آمریکا پیش‌تر اذعان کرده بودند که بازگرداندن افراد به آن، معادل با «حکم مرگ» خواهد بود.

گوانتانامو؛ ابزار سرکوب یا نمایش قدرت؟

تصمیم برای انتقال مهاجران به گوانتانامو نه‌تنها اقدامی در راستای سیاست‌های سخت‌گیرانه مهاجرتی ترامپ بود، بلکه نوعی نمایش سیاسی نیز محسوب می‌شد. ترامپ، که از نخستین روزهای ریاست جمهوری خود بر طبل «مهاجرت به عنوان یک تهدید ملی» کوبیده است، این بار با استفاده از گوانتانامو، چهره‌ای بی‌رحمانه‌تر از سیاست‌های خود را به نمایش گذاشت. او در سخنرانی‌های خود مهاجران را مجرمان خطرناک توصیف کرد و بدون ارائه هیچ مدرکی، آن‌ها را «قاچاقچیان انسان و مواد مخدر» و حتی «پدوفیل» نامید.

اما چرا گوانتانامو؟ چرا این مهاجران مانند سایر بازداشت‌شدگان اداره مهاجرت، در مراکز نگهداری داخل خاک آمریکا تحت نظر قرار نگرفتند؟ پاسخ را باید در تأثیرگذاری روانی این اقدام جست‌وجو کرد. گوانتانامو، به دلیل تاریخ تاریک خود، به‌طور ناخودآگاه با «خطرناک‌ترین افراد» پیوند خورده است. انتقال مهاجران به این بازداشتگاه، حتی بدون هیچ‌گونه اتهام مشخص، پیام روشنی به افکار عمومی ارسال می‌کند: این افراد، بدون هیچ محاکمه‌ای، دشمنانی خطرناک هستند.

نظامی‌سازی سیاست‌های مهاجرتی؛ آغاز یک روند نگران‌کننده

اما این تنها آغاز ماجرا است. دولت ترامپ در تلاش است تا نقش ارتش را در سرکوب مهاجرت غیرقانونی گسترش دهد. معمولاً اخراج مهاجران با هواپیماهای چارتر اداره مهاجرت (ICE) انجام می‌شود، اما این بار، ارتش آمریکا وارد عمل شده است. برخلاف پروازهای عادی، که گنجایش ۱۵۰ نفر را دارند، هواپیماهای نظامی کوچک‌تر هستند و هزینه هر پرواز آن‌ها چندین برابر گران‌تر است.

اواخر ژانویه، ترامپ تفاهم‌نامه‌ای را امضا کرد که به موجب آن، ۳۰ هزار مهاجر می‌توانند به‌طور موقت در گوانتانامو نگهداری شوند. در عین حال، دولت او در حال آماده‌سازی پایگاه‌های نظامی داخل خاک آمریکا برای اسکان هزاران مهاجر است،حرکتی که نشان می‌دهد استراتژی او تنها به یک اقدام مقطعی محدود نمی‌شود، بلکه مقدمه‌ای برای سیاست‌های گسترده‌تر و سخت‌گیرانه‌تر در آینده است.

چالش‌های اجرایی و دیپلماتیک سیاست‌های ترامپ

با این‌که دولت ترامپ در اجرای سیاست‌های مهاجرتی خود مصمم به نظر می‌رسد، اما چالش‌های متعددی پیش روی او قرار دارد. مهم‌ترین مانع، سیاست خارجی است. برای اجرای اخراج‌های گسترده، دولت آمریکا نیازمند همکاری کشورهای مقصد است. در سال‌های گذشته، بسیاری از کشورها از پذیرش مهاجران اخراج‌شده خودداری کرده‌اند. اما در ژانویه امسال، نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، توافق کرد که مجدداً پروازهای اخراجی را بپذیرد. کشورهایی مانند پاناما نیز اکنون در حال پذیرش مهاجرانی هستند که از سوی آمریکا اخراج شده‌اند.با این حال، باز هم مشخص نیست که استفاده از گوانتانامو چه توجیهی دارد، جز آنکه به‌عنوان یک ابزار تبلیغاتی برای پیشبرد سیاست‌های ترامپ عمل کند.

بازگشت به قوانین کهنه برای توجیه اقدامات جدید

یکی از اقدامات بحث‌برانگیز ترامپ، استناد به «قانون بیگانگان دشمن» است، قانونی که قدمتی بیش از ۲۰۰ سال دارد و می‌تواند به دولت اجازه دهد افراد خارجی، حتی کسانی که اقامت قانونی دارند، را بازداشت و اخراج کند، در صورتی که زادگاه آن‌ها در لیست کشورهای «دشمن» آمریکا باشد. در همین راستا، دولت ترامپ گروه‌های خلافکاری ونزوئلایی مانند «ترین دِ آرائوگا» و همچنین کارتل‌های مواد مخدر مکزیکی را به‌عنوان «سازمان‌های تروریستی خارجی» معرفی کرده است تا بتواند هر مهاجر ونزوئلایی را به‌عنوان یک تهدید امنیتی قلمداد کند.

سکوت دموکرات‌ها

با وجود جنجال‌های فراوان، حزب دموکرات تاکنون موضع روشنی علیه این سیاست‌ها اتخاذ نکرده است. حتی تصویب قانون «لاکن رایلی» که مهاجران غیرقانونی را به‌محض ارتکاب جرایم جزئی بازداشت می‌کند، با حمایت دو حزب همراه شد. به نظر می‌رسد دموکرات‌ها از بیم واکنش افکار عمومی، از تقابل مستقیم با سیاست‌های مهاجرتی ترامپ خودداری می‌کنند.

اما این سکوت تا کی ادامه خواهد یافت؟ آیا جامعه آمریکا در برابر چنین اقداماتی بیدار خواهد شد، یا آن‌طور که دولت ترامپ می‌خواهد، این سیاست‌ها به‌عنوان «اقداماتی ضروری برای امنیت ملی» در ذهن مردم نهادینه خواهد شد؟ زمان مشخص خواهد کرد که آیا گوانتانامو بار دیگر به سمبلی از سیاست‌های غیرانسانی تبدیل خواهد شد، یا جامعه آمریکا آن را به‌عنوان یک هشدار جدی تلقی کرده و در برابر آن خواهد ایستاد.